چکیده:
کشور عراق همواره در سیاست خارجی ایران جایگاهی خاص داشته است . طی نیم قرن گذشته نگاه ایران و عراق به یکدیگر، نگاهی امنیتی بوده است ، اما در وضعیت جدید با وارد شدن عناصری تازه در حوزه سیاسی عراق ، جایگاه این کشور در سیاست خارجی ایران اهمیت بیشتری یافته است . در واقع ، «گرایش ها از تخاصم و تضاد به دوستی و همکاری در بین دو کشور میل کرده است . عراق پس از صدام واجد عناصر و تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلیتیک منطقه و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است .»٣ در واقع از زمان فروپاشی عثمانی و شکل گیری دولت عراق در غرب ایران ، سیاست های متخذه از سوی دولتمردان آن کشور همواره به عنوان منبع تهدید علیه امنیت ملی ایران به شمار آمده و این کشور به ندرت روابطی دوستانه با ایران داشته است . اختلافات ارضی و مرزی به همراه مسائل مذهبی همچون تبعیض علیه شیعیان در عراق و مسائل قومی و نژادی همانند مناقشه عرب و عجم ، حضور اکراد در دو سوی مرزهای ایران و عراق ، به همراه خوی توسعه طلبی حاکمان بغداد از جمله عوامل اصلی تنش یا منازعه میان دو کشور در نیم قرن اخیر محسوب می گردند. اما پس از سقوط صدام حسین و بعثی های عراق و افزایش نفوذ و قدرت شیعیان در ساختار سیاسی این کشور، نوعی اتحاد و ائتلاف میان ایران و عراق شکل گرفته و تهدیدات گروه تروریستی داعش و لزوم مقابله با آن نیز بر دوستی و ائتلاف و اتحاد دو کشور افزوده است . در این مقاله سعی خواهد شد تا با نگاهی به تاریخچه ، مختصات و اهمیت کشور عراق ، به تاریخ روابط ایران و عراق در دوران معاصر پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
اما پس از سقوط صدام حسين و بعثي هاي عراق و افزايش نفوذ و قدرت شيعيان در ساختار سياسي اين کشور، نوعي اتحاد و ائتلاف ميان ايران و عراق شکل گرفته و تهديدات گروه تروريستي داعش و لزوم مقابله با آن نيز بر دوستي و ائتلاف و اتحاد دو کشور افزوده است .
٢ به دليل شرايط استراتژيک خاص عراق ، اين کشور از اهميت زيادي براي امريکا برخوردار است : تضمين امنيت جريان صدور نفت ، تأثيرگذاري بر روند صلح اعراب و اسراييل ، مهار جمهوري اسلامي ايران و نقش آفريني در شمال عراق و منطقه کردستان براي کنترل تحولات و تأثيرگذاري بر کشورهايي که داراي مناطق کردنشين هستند فرصت هايي بوده اند که پس از جنگ دوم خليج فارس با استفاده از موقعيت ژئوپليتيکي عراق براي امريکا فراهم شده است .
پيروزي انقلاب اسلامي که موجب تغيير نابودي زيرساخت هاي اقتصادي و ساختار قدرت در خاورميانه و نظام ائتلافي مادي اين کشور، کشته شدن صدها غرب در منطقه شده بود، علاوه بر اينکه ايران هزار انسان که سرمايه اصلي اين را از صف حاميان ايالات متحده امريکا و بلوک کشور بودند، درگيري و به آشوب غرب خارج کرد، رهبران عراق را نيز به حمله کشيدن منطقه خليج فارس و ايجاد نظامي به ايران ترغيب نمود.
اما پس از سقوط صدام به دست امريکا، روز به روز بر نفوذ ايران در اين کشور افزوده شده است و در حال حاضر مي توان اذعان کرد که عراق از حوزه هاي نفوذ ايران در سطح منطقه خليج فارس و غرب آسياست .