چکیده:
در این مقاله به کاربرد بیان (مجاز ـ تشبیه ـ استعاره ـ کنایه) بدیع (لفظی و معنوی) و عروض (وزن و بحر) در اشعار اخوان ثالث پرداخته شده است که نشان میدهد هر یک از حوزههای شعری اخوان تا چه اندازه از آرایههای بیانی و بدیعی و عروض سنتی و کهن سود برده است. آنچه مسلم است بیشتر آرایههای به کار رفته در آثار اخوان آرایههای بیانی است و بعد بدیع لفظی و معنوی و سپس عروض. اخوان در حوزۀ عروض سنتی از اوزان معدودی استفاده کرده است و در کلّ آرایههای شعری او ساده و بیپیرایهاند خصوصاً در حوزه بیان.
خلاصه ماشینی:
جنبه هاي بلاغي در شعر اخوان ثالث دکتر مهدي شريفيان * چکيده در اين مقاله به کاربرد بيان (مجاز ــ تشبيه ـــ استعاره ـــ کنايه ) بديع (لفظي و معنوي) و عروض (وزن و بحر) در اشعار اخوان ثالث پرداخته شـده اسـت که نشان ميدهد هر يک از حوزه هاي شعري اخوان تا چه اندازه از آرايه هاي بياني و بديعي و عروض سـنتي و کهن سـود برده اسـت .
بيان در آثار مهدي اخوان ثالث علم بيان شـامل چهار حوزه مجاز و تشبيه و استعاره و کنايه ميباشد که اخوان ثالث از هر چهار حوزه اين علم براي غناي بيشــتر اشــعار خود ســود برده اســت .
وجه شـبه ها غالبا تحقيقي است نه تخييلي، چون ميان وجه شبه ها و مشبه ها در بيشتر سروده ها اعم از کهن و نوـ تناسب و مشابهت هاي معنايي برقرار است و در آخر اين که غالب تشـبيه ها مفصـلند و هر چهار رکن تشبيه (مشبه ، مشبه به ، وجه شبه و ادات تشبيه ) را دارا ميباشند و اندکي هم مجمل و مؤکد و بليغ .
(اخوان ثالث ، به مهتابي که بر گورستان ميتابيد، ص ٦٩) شـاعر خشم را به فريادي که کمرنگ شده تشبيه کرده است ، بنابراين خشم مشبه عقلي، فرياد مشبه به عقلي، کمرنگي وجه شبه تخييلي، چون از ادات تشبيه و تشبيه هم مفصل است .
(اخوان ثالث ، خفته ، ص ٣٦) شاعر دراين قطعه ، آرايه ارسال المثل به کار برده که از فروع روش تشبيه ميباشد.