چکیده:
حرمت ابدی نکاح با ذات بعل بعد از زنای با آن در مذهب امامیه از آثار غیرمجازاتی زنا محسوب می‌شود. این حکم به اجماع یا شهرت علمای امامیه نسبت داده شده است. با بررسی ادله این حکم و خدشه در مهم‌ترین استدلال آن، که اجماع است، می‌توان دیدگاه شبیری زنجانی را که قائل به نداشتن حرمت ابدی است، تقویت کرد. فقهای اهل سنت حرمت ابدی را نپذیرفته‌اند، چراکه اطلاق عبارت امام شافعی در الأم دلالت بر حرام‌نبودن آن دارد. مطالعه نمونه‌های حرمت ابدی در فقه اهل سنت و خروج محل بحث از حصر مذکور برای آن نمونه‌ها، دلالتی دیگر بر دیدگاه اهل سنت است. عمده دلیل حرمت‌نداشتن ابدی نزد عامه نیافتن دلیلی بر تحریم است.
خلاصه ماشینی:
اجماع با بررسی کتب فقهی مشخص می‌شود سی تن از فقها تا زمان شیخ انصاری قائل به حرمت ابدی در این مسئله شده‌اند، چه رسد که با کمتر از این مقدار هم تحصیل اجماع صورت گرفته است؛ 1 از جمله: شیخ مفید، 2 سید مرتضی، 3 شیخ طوسی 3 در سه کتاب شبیری زنجانی، سید موسی، کتاب نکاح، ج7، ص2163.
13 البته غیر از فقهایی که اجماع را دلیل حکم حرمت ابدی دانسته‌اند فقهایی هم هستند که از عباراتی نظیر اجماع استفاده کرده‌اند؛ طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، ص452؛ همو، تهذیب الاحکام، ج7، ص305؛ همو، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، ج3، ص90.
دوم اینکه، ممکن است وی فتوای مخالفی نیافته باشد ولی چون اجماع را معتبر نمی‌دانسته تعبیر به اجماع نکرده و فتوا را به شهرت نسبت داده است؛ و علت اینکه اجماع را معتبر نمی‌داند می‌تواند این باشد که آن اجماع را مدرکی می‌داند، یا همان‌طور که ثابت شد ممکن است اصلا اجماع را حجت نداند؛ یا قائل به آن باشد که مثلا علمایی مثل سید مرتضی کشف اجماع کرده باشند، مثل اینکه چون دیده‌اند تمام فقها در باب تزویج به ذات بعل و معتدة رجعیه چنین فتوایی داده‌اند، و از طرفی قائل به آنند که در باب زنا نسبت به ازدواج مفهوم اولویت وجود دارد، لذا در اینجا هم کشف سبزواری، محمد باقر، کفایة الاحکام، ج2، ص144.
(
, 
, 
)
