چکیده:
هدف اصلی این نوشتار بررسی عوامل موثر بر گفتمان اعتدال و تاثیر این عوامل بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت یازدهم می باشد. در این نوشتار از پیش نظریه جیمز روزنا (بهعنوان نماینده تلفیق دو سطح تحلیل خُرد و کلان) جهت بررسی و تجزیه و تحلیل سیاست خارجی دولت اعتدال استفاده شده است. بنابراین سوال اصلی آن است که از بین متغییرهای 5گانه روزنا کدامیک بیشترین تأثیر را بر گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت یازدهم داشته است؟ ادعای اصلی مقاله آن است که در فهم تغییرات سیاست خارجی ایران بعد از انتخابات سال 1392، هر پنج متغیر پیش نظریه جیمز روزنا دخیل بودند اما از بین عناصر پنجگانه، عنصرنقش سیاستمدار و عنصر فردی برای فهم سیاست خارجی دولت یازدهم از اولویت برخوردار بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بسیاری از تصمیمات مهم سیاست خارجی ایران در دولت یازدهم مثل روند مذاکرات هسته ای، نوع تعامل با کشورهای همسایه، منطقه و برخی از کشورهای اروپایی تابع متغیر فرد (سیاستمدار) و شخص رئیس جمهور و به تبع آن متغیر نقش یعنی مسئولیت های قبلی آقای روحانی به عنوان یک حقوقدان بوده که قبلاً در مسئولیت هایی مثل رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای، دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی بوده است.
This paper aims to study the factors which influence the moderation discourse in the foreign policy of the 11th administration of the Islamic Republic of Iran as well as their effects. We use James Rosena’s proposition as a representative for integration of micro and macro analysis levels to investigate and analyze the foreign policy of Moderation Administration. The main research question asks which of the 5 Rosena’s variables has most affected the moderation discourse in the foreign policy of the 11th administration. This study takes a descriptive analytical approach. Findings indicate that most major decisions in the Iranian foreign policy during the 11th administration such as nuclear negotiations، and the type of transaction with neighboring، regional and many European countries have been influenced by the variable of individual (i.e. politician) and، in particular، the president Hassan Rouhani. Consequently، the variable of role (i.e. the responsibilities of the president as a lawyer in charge of heading the nuclear negotiators، secretary of the National Security Supreme Council، and representative of the supreme leader in the National Security Supreme Council) has affected such decisions.
خلاصه ماشینی:
گفتمان حاکم باعث چالش هاي چون تحريم ها، اوضاع نابسامان اقتصادي ناشي از آن ، اجماع جهاني عليه کشور و در نهايت کاهش مناسبات منطقه اي و بين المللي کشور شده بود و تحت چنين شرايطي، گفتمان اعتدال براي کاهش هزينه هاي نظام ، تنش زدايي، بهبود روابط و تعامل سازنده با دنيا و عقلانيت در عرصه بين المللي به عنوان ارکان اصلي اين گفتمان با تغيير در شيوه ها، نحوه عملکرد و تاکتيک ها از سوي روحاني در انتخابات رياست جمهوري سال ١٣٩٢ مطرح شد.
روحاني به عنوان حامل گفتمان اعتدال و يا اعتدال گرايي، توانست در جهت گيريهاي سياست خارجي کشور تغييراتي را ايجاد کند؛ گفتماني که بسياري از تصميمات مهم سياست خارجي آن در اين مقاله ، مثل روند مذاکرات هسته اي، نوع تعامل با کشورها تابع متغير فرد (سياستمدار) در پيش نظريه روزنا و شخص رئيس جمهور و به تبع آن متغير نقش يعني مسئوليت هاي قبلي رئيس جمهور به عنوان يک حقوقدان بوده که قبلاً در مسئوليت هايي مثل رئيس تيم مذاکره کننده هسته اي، دبير شوراي عالي امنيت ملي و نماينده رهبري در شوراي عالي امنيت ملي بوده است .
روحاني در سخنراني مراسم معرفي وزراي پيشنهادي به مجلس شوراي اسلامي در مردادماه سال ١٣٩٢ در تبيين اين گفتمان ميگويد: «گفتمان اعتدال در سياست خارجي دولت تدبير و اميد، حرکت واقع بينانه ، خودباورانه ، متوازن ، هوشمندانه و تعامل سازنده و تفاهم به منظور ارتقاء جايگاه ، منزلت ، امنيت و توسعه کشور است .