چکیده:
مطابق با ماده ٥٨١ قانون مجازات اسلامی «کندن و یا از بین بردن هر یک از ابروها اگـر بـدون رضایت شخص یا ولی او در مواردی که اذن شخص معتبر نیست و یا بدون ضرورت تجویزکننـده باشد، یک چهارم دیه کامل دارد و اگر دوبـاره برویـد، موجـب ارش اسـت و اگـر مقـداری از آن بروید نسبت به مقداری که روییده ، ارش و نسبت به مقداری که نروییـده ، دیـه بـا احتسـاب مقـدار مساحت ، تعیین می شود.» در رابطه با موردی که ابروها به طور کامل از بـین برونـد، بـه طـوری کـه دیگر مو نروید، چهار قول موجود است . مشهور فقها معتقدند: در هر دو ابرو روی هم رفته ، نصـف دیه کامل (٥٠٠ دینار) و در هر یک به تنهایی یـک چهـارم دیـه (٢٥٠ دینـار) ثابـت اسـت . برخـی معتقدند: در هر دو ابرو یک دیه کامل و در هر یک به تنهایی، نصف دیه ثابت می باشـد. سـلار نیـز معتقد است : در این فرض ١٠٠ دینار ثابت میشود. مقدس اردبیلی نیز این قول را محتمـل مـی دانـد که در این مورد ارش ثابت است . به عبارت دیگر ایشان بین مورد اول (نروییـدن مـو) و مـورد دوم (روییدن مو) فرقی قائل نمی باشند و در هر دو ارش را ثابت می دانند اما در صورتی که ابروها به طور کامل از بین نروند و دوباره مو بروید، سه قول به چشم می خورد: برخی قائلند در هریک از ابروهـا یک چهارم دیه نفس (٢٥٠ دینار) ثابت می باشد. بعضی معتقدند: در این فرض باید بـه حکومـت و ارش رجوع کرد و در نظری نیز از روایت دعائم الاسلام استفاده می شود که دیه هر یـک از ابروهـا را ١٠ دینار می داند. همان طور که پیداست قانون گـذار در مـاده ٥٨١ قـانون مجـازات اسـلامی، در رابطه با مورد اول ، نظریه اول و در رابطه با مورد دوم ، قول دوم را اختیار کرده اسـت . نویسـنده نیـز با بررسی ابعاد موضوع و استقصاء اقوال موجود در مساله و بحث و بررسی پیرامون ادله هریـک از اقوال و به تبعیت از عده ای فقها، مختار قانون گذار را در هر دو فرض ، اقـوی دانسـته و مسـتظهر بـه ادله متقنی می داند.
خلاصه ماشینی:
"(محمـد بـن منصـور بـن احمـد بـن ادریس حلی ، ١٤١٠، ج ٣/ص ٣٧٨؛ تقی الدین بـن نجـم الـدین ابوالصـلاح حلبـی ، ١٤٠٣، ص ٣٩٧؛ محمـد بـن محمـد بـن نعمـان عکبـری بغـدادی شـیخ مفیـد، ١٤١٣، ص ٧٥٥؛ عبـدالعزیز ابـن بـراج طرابلسی، ١٤٠٦، ج ٢/ص ٤٧٦؛ محمد بن علی بن حمزه طوسـی ، ١٤٠٨، ص ٤٤٥؛ جعفـر بـن حسـن محقــق حلــی ، ١٤١٨، ج ٢/ص ٣٠٧؛ محمــد بــن حســن بــن یوســف حلــی فخــرالمحققین ، ١٣٨٧، ج ٤/ص ٦٨٦؛ حسن بن یوسف بن مطهر اسدی علامه حلی ، ١٤٢٠، ج ٥/ص ٥٨٩؛ احمـد بـن محمـد اسدی جمال الدین حلی ، ١٤٠٧، ج ٥/ص ٣٠٧؛ مفلح بن حسن صیمری، ١٤٢٠، ج ٤/ص ٤٤٢؛ یحیی بن سعید حلی ، ١٤٠٥، ص ٥٩٠؛ محمد بن مکی عاملی شهید اول ، ١٤١٠، ص ٢٧٩؛ زیـن الـدین بـن علی عاملی شهید ثانی ، ١٤١٠، ج ١٠/ص ١٩٩؛ محمـد محسـن فـیض کاشـانی ، بـی تـا، ج ٢/ص ١٤٧؛ محمد باقر بن محمد تقـی اصـفهانی مجلسـی دوم ، بـی تـا، ص ١٢٧؛ احمـد کاشـف الغطـاء، ١٤٢٣، ج ٣/ص ٨٩؛ محمــد حســین کاشــف الغطــاء، ١٣٦٦، ج ٦/ص ١٤؛ محمــد حســن نجفــی ، ١٤٠٤، ج ٤٣/ص ١٧٦؛ روح الله موســوی خمینــی، بــی تــا، ج ٢/ص ٥٧١؛ ســید ابوالقاســم خــویی، ١٤٢٢، ج ٤٢/ص ٣٣٧؛ محمد جواد مغنیه ، ١٤٢١، ج ٦/ص ٣٤٩؛ میرزا علی مشکینی، ١٤١٨، ص ٥٢٨؛ محمد فاضل لنکرانی ، ١٤١٨، ص ١١٥؛ غلامحسین تبریزی، ١٤٢٨، صص ١٣٠ و ١٣١؛ رضا مدنی کاشانی ، ١٤٠٨، ١٧٢؛ سید عبدالاعلی سبزواری ، ١٤١٣، ج ٢٩/ص ١٦٧؛ محمد اسحاق فیـاض کـابلی ، ١٤٢٦، ص ٧٢٤؛ سید صادق حسینی روحانی قمی، بی تـا، ج ٣/ص ٣٩٤؛ سـید محمـد سـعید حکـیم ، ١٤١٥، ج ٣/ص ٢٩٧؛ وحید خراسانی، ١٤٢٨، ج ٣/ص ٥٦٢؛ جعفر سبحانی ، درس خـارج فقـه ، ١٣٩١/٣/٢٠؛ مرتضی مقتدایی، درس خارج فقه ، جلسه ١٣٩١/١/٢٦ و ١٣٩١/١/٢٧) شیخ طوسی نیز در کتاب مبسوط این قول را اختیار کرده و می نویسد: «نزد ما (امامیه ) اگر موی سر و صورت (ریش ) دیگر نروید، دیه کامل ثابت می شود و اگر مـوی ابروهـا و پلـک هـا نرویـد، نصف دیه ثابت می شود ولی در مورد جایی که مو دوباره مـی رویـد، اگـر مـوی صـورت (ریـش ) باشد، یک سوم دیه کامل ثابت می شود و در بقیه موارد (موی سـر، مـوی ابروهـا، مـوی پلـک هـا) حکومت و ارش ثابت است »."