چکیده:
عقیده به زندگی آخرت از معتقداتی است که در فرهنگ و معارف بشرجای داشته و هیچ فرهنگ و فلسفهای در تاریخ
یافت نمیشود. مگر آنکه ایمان به قیامت از پایههای اساسی آن بوده است. یکی از مباحث قابل طرح در بحث معاد،
بحث از نامه اعمال است. پرونده دقیقی که تمامی اعمال و گفتار انسان در آن به وسیله فرشتگان ثبت و ضبط
میشود.
این مقال در پی پاسخ به این سوال که کاتبان نامه اعمال چه کسانی هستند و کیفیت نگارش آنها چگونه
میباشد. خداوند برای ثبت اعمال انسان، نگارندگانی قرار داده است که احاطه کامل بر او دارند. در برخی از آیات
قرآن، نوشتن به خدا نسبت داده شده است چرا که کار ثبت به دستور الهی و تحت نظارت او میباشد. در آیات دیگر،
ملائکه به عنوان ماموران ویژه ثبت اعمال معرفی شدهاند. اما نوع دیگری از نویسندگان نیز وجود دارند که ثبت
اعمال از طریق آنها، به شکل مکتوب نیست؛ بلکه از آنجا که در قیامت به عنوان شاهدان اعمال هستند و جزء ثبت
کنندگان شفاهی اعمال محسوب میشوند که عبارتند از: پیامبران، ائمه اطهار علیه السلام و اولیای الهی، اعضا و جوارح؛
زمین و وجدان و نفس آدمی. در مجموع، تمام اعمال آدمی به صورت کتبی و شفاهی ثبت شده و مورد بازخواست
قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
و نیز اثبات خواهد شد نوع دیگری از نویسندگان نیز وجود دارند که ثبت اعمال از طریق آنها، به شکل مکتوب نیست؛ بلکه از آنجا که در قیامت به عنوان شاهدان اعمال هستند و شاهد هم باید مدرکی برای اثبات ادعای خود داشته باشد و مدرک آنها نیز همان چیزهای ثبت شده در اذهان آنهاست، پس جزء ثبت کنندگان شفاهی اعمال محسوب میشوند.
اگرچه کار ثبت و ضبط اعمال آدمی بر عهده فرشتگان کاتب است؛ اما از آنجا که آنها این کار را به دستور خداوند متعال و تحت نظارت الهی انجام میدهند، لذا نویسنده اصلی خود پروردگار است.
(طباطبایی، 1374 ش، ج17، ص575) دقت نظر در تفسیر این آیه و با توجه به عبارت مافیالضمیر فهمیده میشود که اعضای بدن، از جمله پوست، با توجه به علم و شعوری که دارند، اعمال آدمی را در ضمیر خود ثبت میکنند تا در روز قیامت بر مبنای آنچه در ضمیرشان ثبت شده شهادت دهند.
» (طبرسی، 1365 ش، ج2، ص470) این آیات و روایات همه شاهد بر این مطلب هستند که زمین همانند یک نوار ضبط صوت تمام اعمال آدمی را در خود ثبت میکند و در قیامت با توجه به آن اعمال بر له یا علیه انسان گواهی میدهد.
بنابراین با توجه به آنچه که مطرح شده این نتیجه به دست میآید که زمان به عنوان یکی از ثبتکنندگان اعمال آدمی است و تمام کارهای ریز و درشت او را در خود ثبت و نگهداری میکند تا در روز محاسبه در نزد خداوند گواهی دهد.