چکیده:
این مقاله به بررسی نقش خطوط انتظام دهنده در نقش برجسته های پلکان آپادانا به عنوان یکی از مهمترین آثار هنری دوره هخامنشی و مرجعی برای نقوش مورد استفاده در دیگر ساختمان های موجود در تخت جمشید می پردازد.بررسی بر روی نقوش موسوم به اشراف دارای جامه پارسی و مادی موسوم به بزرگان ایرانشهر که به دلیل گوناگونی فرم پیکره ها،مسئله سازماندهی به منظور دستیابی به هماهنگی در کلیت طراحی ضروری بوده،صورت گرفته است.پژوهش با تعیین خطوط سازماندهی مبتنی بر نسبت های هندسی و تعیین نحوه تاثیرگذاری آنها بر طراحی هر پیکره و ارتباطات میان پیکره ها مبتنی است.نتیجه حاصله نشان می دهد که طراحان نقوش برجسته تخت جمشید با بهره گیری از خطوط انتظام دهنده و با پدید آوردن یک ریتم مبتنی بر تواتر دوگانه،و ترکیب تواترها قادر به کنترل هماهنگی در میان پیکره های گوناگون شده اند.