چکیده:
مسئله تکفیر بیشتر جنبه کلامی دارد تا فقهی، و خاستگاه آن نیز اعتقادی است. زیرا بسیاری از فقیهان و متکلمان بین کفر و ایمان قائل به عدم و ملکه هستند. یعنی هر انسانی اگر مومن به خدا وتوحید نباشد، کافر خواهد بود اما به دلیل آثار و پیامدهایی که در فقه برای آن مطرح میشود، این مسئله همواره مورد توجه فقیهان نیز قرارگرفته .در این پژوهش دیدگاه عالمان بزرگ اسلامی را در مسئله تکفیر اهل قبله مرور می کنیم و به بررسی این موضوع می پردازیم آیا از نگاه رهبران اسلامی تکفیر اهل قبله مجاز است؟ اکثریت متکلمان و فقهای تسنن و تشیع اهل قبله را مسلمان می دانند، برای مال، جان و آبروی آنان حرمت قائلند،. بر خلاف عده ای اندک که فتوای رهبران سلف خود را فراموش کرده اند، و به دیگر مسلمانان نسبت کفر می دهند، و ریختن خون آنان را مباح می دانند.
خلاصه ماشینی:
(همان، ص272) ابنعابدین: میافزاید در«نورالعین» از رساله فاضل شهیر حسام جلبی نقلشده هر گاه آیه یا خبر متواتر قطعی الدلاله در کار نباشد و یا خبر متواتر باشد، اما همراه با شبهه، یا در مسئلهای اجماع همگان صورت نگرفته باشد، یا مورد اجماع همگان باشد، اما اجماع صحابه یا اجماع همه صحابه محقق نشده باشد، یا اجماع همه صحابه باشد، ولی قطعی نباشد بدین صورت که از راه تواتر ثابت نشده باشد، یا اگر قطعی است به صورت اجماع سکوتی باشد، در تمام این موارد ، انکار موجب کفر نمیگردد (همان، ص287) مذهب مالکی این مکتب از نظر قدمت دومین و از نگاه قلمرو سومین مذهب از مذاهب اربعه اهل سنت است، شیخ عبدالله بن جبرین از امام مالک نقل میکند: (اگر درباره کسی 99 درصد احتمال کفر میدهید و یک درصد احتمال ایمان، به خاطر حسن ظن باید عمل او را بر مؤمن بودن حمل کرد نباید تکفیر کرد تا وقتی که آن را حلال نداند) «مجموع فتوای ج 6» شاطبی از فقهای مذهب مالکیه در کتاب الاعتصام ضمن بیان اهل بدعت و مخالفین امت اسلامی اعم از خوارج و غیره، میگوید در حقیقت امت اسلامی در تکفیر این فرقهها (پیروان بدعتهای بزرگ) اختلاف کردهاند، اما حکم به طور قطعی به تکفیر اینها داده نمیشود، دلیل بر حرمت تکفیر، عملکرد سلف صالح است که گواه بر این مدعی است آیا عملکرد علی(ع) را در قبال خوارج نمیبینید؟ آن حضرت در رابطه با آنان و نیز جنگ با آنان، معامله اهل اسلام را انجام داد و به مقتضای کلام الهی عمل نمود که میفرماید «و این طائفتان من المومنین اقتتلوا فاصلحوا بینها» )حجرات/9) اگر دو گروه از مسلمانان به جنگ پرداختند بین آنها صلح برقرار کنید.