چکیده:
جشن های 2500 ساله شاهنشاهی، در مهرماه 1350 ش برگزار شد. یکی از اصلی ترین اهداف
محمّدرضا شاه از برگزاری این جشن ها، کسب مشروعیت برای حکومت خود بود؛ اما حکومت
پهلوی در تحریک حس ناسیونالیستی مردم جهت شرکت گسترده در این جشن ها، با وجود تمام
تبلیغات خود، تا حدود بسیاری ناکام و عاجز ماند و مردم حضور گستردهای در جشنها نداشتند.
علاوه بر این، گروه های مختلفی با برگزاری این جشنها به مخالفت علنی پرداختند. اینکه
مخالفان برگزاری این جشنها در داخل کشور شامل چه گروه هایی بودند و چرا به مخالفت علنی
اقدام ورزیدند، مسئله ای است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.
و در راس آنان « دانشجویان » ، و در راس آنها امام خمینی « روحانیون » باید گفت که
از جمله گروه هایی ،« عدّهای از مردم مبارز » و « گروه های چریکی » ، دانشجویان دانشگاه تهران
بودند که به صورت علنی با جشنها به مخالفت پرداختند. چهار علّت اصلی این مخالفتها را
میتوان اینگونه بیان کرد:
علت اوّل: اسلام زدایی، از علل اصلی مخالفت روحانیون مذهبی با جشن ها بود.
علت دوم: وجود خفقان سیاسی و نبود آزادیهای دموکراتیک در نظام شاهنشاهی. این در
حالی است که محمدرضا شاه به عنوان راس هرم قدرت در حکومت پهلوی، پیش از برگزاری
جشنها و نیز در سخنرانی خود به مناسبت افتتاح جشنهای 2500 ساله، بارها به رعایت حقوق
بشر از سوی کورش هخامنشی اشاره و تاکید کرده بود.
علت سوم: خارجی بودن تدارکات این جشنها؛ تدارکاتی که در صد بسیار بالایی از آن توسط
کشور فرانسه فراهم آمده بود.
علّت چهارم: وضعیت نامطلوب مردم و جامعه ایران از لحاظ اقتصادی در مقایسه با هزینه های
بسیار گزاف جشنها.