رویکرد حقوق بین الملل در خصوص تبلیغات خصمانه برای جنگ (پروپاگاندا) مقاله

به‌دنبال توسعۀ فناوری­های ارتباطی، کشورها به‌تدریج متوجه نقش مافوق تصور تبلیغات در جهت دادن به افکار افراد در برابر مناسبات جهانی شدند. از همین رو در طول تاریخ، کشورها و افراد اقدام به انتشار تبلیغات خصمانه یا پروپاگاندا[1] کردند تا جهانیان را به ضروری یا بشردوستانه بودن اقدامات خصمانۀ خود متقاعد سازند. در همین خصوص، به‌طور ویژه از تبلیغات خصمانه برای تحریک به مخاصمۀ مسلحانه به‌مراتب استفاده شده است که نمونه­های آن را در تجاوز آمریکا به عراق، قضیۀ اوکراین و تبلیغات گروهک تروریستی داعش شاهد بودیم. هدف از این مقاله، تبیین ابعاد و جایگاه تبلیغات خصمانه برای جنگ در حقوق بین­الملل به روش تحلیلی-توصیفی است. بررسی قواعد و مقررات حقوق بین­الملل نشان می‌دهدکه برخلاف  تصور عموم، تبلیغات خصمانه در عرصۀ حقوق بین­الملل، بارها مورد اشاره قرار گرفته و محکوم شده است. مهم­ترین نمونۀ آن در بند 1 مادۀ 20 میثاق حقوق مدنی و سیاسی به چشم می‌خورد. در همین زمینه، رویۀ قضایی و قطعنامه­های سازمان­های بین­المللی نیز شاهد این مدعاست. به‌‌سبب اهمیت مقابله با این فرایند رو به رشد، لازم است رویکرد حقوق بین­الملل در خصوص تبلیغات خصمانه برای جنگ به‌تفصیل بررسی شود.

البته نکتۀ ظریفی کـه از نظر برخی نویسندگان به دور مانده ، تفکیک تبلیغات خصـمانه بـرای جنـگ ١ و تبلیغـات خصـمانۀ جنگی ٢ است که اولی به زمان پیش از جنگ و مورد دوم ، مربوط به زمان مخاصمۀ مسلحانه اسـت که در حوزة حقوق بشردوستانه قرار گرفته و از موضوع این مقاله ، خارج است . این مقاله در پاسخ به این پرسش که رویکرد حقوق بین الملل نسبت بـه تبلیغـات خصـمانه برای جنگ چیست ، سعی بر اثبات ایـن فرضـیه دارد کـه حقـوق بـین الملـل در عرصـۀ انتشـار تبلیغات خصمانه برای جنگ ، اقدام به وضع مقررات لازم الاجرا کرده و به صـراحت آن را ممنـوع کرده است . com/EBchecked/topic/478875/propaganda Last visit : 8/7/2015 همین خصوص ، گرث جوت و ویکتوریا اودونل ١، به عنـوان اولـین محققـانی کـه بـه طـور جـدی تحقیقات خود را در این زمینه دنبال کردند، به یک تعریف کاربردی از این اصطلاح رسـیده انـد: «تبلیغات خصمانه تلاشی عامدانه و نظام مند اسـت بـرای شـکل دادن بـه فهـم و درک انسـان ، دست کاری برداشت او و هدایت رفتار به قصد دستیابی به واکنشـی در راسـتای هـدف مطلـوب تبلیغات گر» (٢٦٩ :٢٠١٢ ,Jowett). 3. International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of their نتیجه آنکه حق آزادی بیان یک حق مطلق نیست و در فهرسـت حقـوق منـدرج در بنـد ٢ مادة ٤ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به عنوان حقوق غیرقابل عـدول و تخطـی ناپـذیر نیامده است ؛ بلکه مقید به قیود و شرایطی است که یکی از آنها، ممنوعیت به کارگیری تبلیغـات خصمانه برای جنگ است .