چکیده:
استدلالِ شرطبندی پاسکال، به عنوان یکی از استدلالهای مشهور بر اثبات وجود خداوند و یا دستکم، لزومِ ایمان به خدا، همواره در معرض بحث و بررسیهای فراوان بوده است. این استدلال در فضای فکری جهان اسلام نیز مطرح بوده و از طریق امام محمد غزالی، به ائمه اطهار (ع) نسبت داده شده است. دقت در صورتبندی این استدلال آنگونه که پاسکال ارائه داده است و نصحدیثی که میتوان آن را ریشۀ این استدلال تلقی کرد، نشان میدهد که این دو، تفاوتهای بنیادین با یکدیگر دارند؛ تفاوتهایی که سبب میشود اشکالات وارد بر شرطبندیِ پاسکال به صورتبندی حدیثی آن وارد نباشد. در این مقاله تلاش شده تا در مرحلۀ اول، به برخی اشکالات وارد شده بر شرطبندی پاسکال جواب داده شود و در مرحلۀ دوم، نشان داده شود که چگونه تفاوتهای موجود در صورتبندی دو استدلال، آنها را از هم متمایز میکند و اشکالاتی که بیجواب میمانند به صورتبندی حدیثیِ استدلال وارد نمیشوند.
خلاصه ماشینی:
ما ابتدا تقرير پاسـکال از اين مسـئله را بيان ميکنيم و سپس با بررسي رواياتي که به ظاهر اين اسـتدلال ريشـه در آن ها دارد، نشـان خواهيم داد که دو اسـتدلال تفاوت هاي ً بنيادين دارند و برخي از اشــکالاتي که به اســتدلال پاســکال وارد ميشــود، اصـولا به احاديث وارد نيسـت و در ادامه ، سـعي ميکنيم نشـان دهيم ديگر اشکالاتي هم که به نظر ميرسد به استدلالي که در روايـات آمـده وارد اســـت ، ميتوان جواب داد.
خدا وجود ندارد خدا وجود دارد وضعيت موجود (بدون تغيير) سود بينهايت شرط بندي روي وجود خدا وضعيت موجود (بدون تغيير) بدبختي شرط بندي روي عدم وجود خدا شـايد نخسـتين اعتراضـي که به چنين اسـتدلالي صـورت ميگيرد و پاسـکال هم به آن توجه داشـته اســت ، اين باشــد که آيا اگر خدا نباشــد، ما حقيقتا چيزي از دســت نداده ايم ؟ از اين رو، پاســکال و مدافعان او بايد پيش تر بروند و با حســاب احتمالات نشــان دهند که حتي اگر ما چيزي را از دســت بدهيم باز عقل حکم ميکند که به نفع وجود خدا شرط بندي کنيم .
براي مثال ، ويليام جيمز تلاش ميکند تقريري بهتر از اين شــرط بندي ارائه دهد، اما دغدغۀ اصلي او - بــرخلاف پاســکال - حفـظ ديانت و دفاع از ايمان به خدا و زندگي پس از مرگ با انگيزه هايي الهي نيست ، بلکه او حل مشکلات رواني انسان ها و اميدبخشي به آنهـــا در زنـــدگي را مد نظر قرار داده اسـت (اکبري و خسـروي فارساني، ١٣٨٩، ص ٩٨).
ِ اشکال فلسفي ِ اشـکالات متعددي به صـورت بندي منطقي اسـتدلال پاسـکال وارد شـده اسـت و جواب هايي نيز به آن ها داده شده که در اين مقاله قصد تکرار آن ها را نداريم ، اما بايد به چند نکته اشاره کنيم .
edu/archives/win2012/entries/pascal-wager/ Winter 2012.