چکیده:
تاج¬الدین محمّد هاشمی از قرآن¬پژوهان ناشناخته سده هشتم هجری کتابی دارد به نام ترجمان القرآن که در آن به ترجمه لغات قرآن پرداخته است. این اثر که پیش از ترجمان القرآن جرجانی نوشته شده تاکنون به چاپ نرسیده است. از رساله منسوب بههاشمی نسخه¬های محدودی در کتابخانه¬ها در دسترس است. از جمله ویژگیهای این اثر، ترجمه برخی کلمات بر اساس قرائتی غیر از قرائت رایج در روزگار ما (قرائت عاصم به روایت حفص) است. در این مقاله سعی داریم با جمع-آوری این موارد در کتاب هاشمی، تاثیر قرائات مختلف قرآنی بر آن را مورد بررسی قرار دهیم. در تحقیق حاضر، از دو روش توصیفی و تحلیلی استفاده کرده¬ایم.
خلاصه ماشینی:
متأسفانه از زندگینامه وی اطلاعی در دست نیست ، ولی با استناد به تاریخ نسخه ای از این رساله ، که در ششم جمادی الاو لی سال ٧٣٦ هجری نگاشته شده و در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری میشود٢؛ میتوان هاشمی را از دانشوران نیمه نخست سده هشتم هجری / ١٤ میلادی یا پیش از آن بشمار آورد.
باتوجه به اینکه قاریان و مؤلفین کتب قرائت در روایت و نقل قرائات مختلف ، اختلافاتی با یکدیگر دارند لذا این قرائات باید به کتب مشخصی استناد داده شود تا از نظر روش تحقیق ، خللی در کار به از این رو، به منظورمشخص کردن قرائت کلمه ، از دو کتاب که مؤلفین آنها در سده هشتم هجری یعنی هم زمان با نگارش قدیمی ترین دست نوشته باقیمانده تازرجما القرآن هاشمی می زیستند بیشتر استفاده شده است .
(جعبری ، همان منبع ، ١١٠٥/٣؛ ابن قاصح ، همان منبع ، ٤٨) هاشمی هم به قرائت ثلاثی مجرد و هم به قرائت ثلاثی مزید اشاره کرده است ولی هیچ یک را بر دیگری رجحان نداده است .
(جعبری ، همان منبع ، ١٦٠٦/٣ و ١٦٠٧؛ ابن قاصح ، همان منبع ،٢٢٥ و ٢٢٦)هاشمی به قرائتت لق ف که ثلاثی مجرد است و با قرائت زمان ما انطباق دارد اشاره نکرده است .
(جعبری ، همان منبع ، ١٩٠٩/٤؛ ابن قاصح ، همان منبع ، ٢٨١) هاشمی به هر دو قرائت اشاره کرده است ولی هیچیک را بر دیگری رجحان نداده است .