چکیده:
پارامترهای زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی نقش بسیار مهمی در طراحی و اجرای سدها دارند و نقش هیچ یک از فاکتورهای طبیعی در روند سدسازی از فاکتورهای زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی مهمتر نمیباشد. این بدین منظور نیست که فقط باید خصوصیات کلی سازندهای ساختگاه را بدست آورد، اما مواد و مصالح در دسترس نسبت به دیگر مصالح از اهمیت بسزایی برخودار می باشند. مثالهای بسیار زیادی را میتوان مطرح نمود که عدم توجه دقیق به شرایط و وضعیت زمین شناسی ساختگاه برای ساختن سد مشکلات فراوانی به همراه هزینه های سرسام آور برای احداث آن به بار آورده است.
محل ساختگاه سد سرمشک در جنوب استان کرمان و حدود ٢٥ کیلومتری شرق شهر رابر و ٤٥ کیلومتری
شمال شرق شهرستان بافت و در بر روی رودخانه سرمشک و از سرشاخه های رودخانه هلیل رود قرار دارد.
در این ساختگاه با توجه به گمانههای حفاری شده خصوصیات نفوذپذیری و ژئوتکنیکی ساختگاه را
استخراج نموده و با استفاده از وضعیت نفوذپذیری ساختگاه و ساختارهای زمین شناسی در آن مدلسازی
انجام گردید که نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد در SEEP/W نشت آب به وسیله نرم افزار
محدوده محور و تکیه گاههای سد سرمشک، شاخص کیفی توده سنگ در رده خیلی خوب تا عالی بوده و
با افزایش عمق شاخص کیفی توده سنگ افزایش یافته است که این خود نشان دهنده کیفیت قابل قبول
توده سنگ در محدوده محور این سد می باشد و از طرفی نتایج بدست آمده از آزمایش نفوذپذیری در
گمانه های حفر شده در محدوده ساختگاه و محاسبات نشت انجام گرفته با در نظر گرفتن تمامی عوارض
زمین شناسی، چینه شناسی و زمین ریخت شناسی نشان میدهد نفوذپذیری توده سنگ به جز در مناطق
هوازده سطحی و زون های خرد شده عمدتا پایین می باشد.
خلاصه ماشینی:
در این ساختگاه با توجه به گمانههای حفاری شده خصوصیات نفوذپذیری و ژئوتکنیکی ساختگاه را استخراج نموده و با استفاده از وضعیت نفوذپذیری ساختگاه و ساختارهای زمین شناسی در آن مدلسازی نشت آب به وسیله نرم افزار SEEP/W انجام گردید که نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد در محدوده محور و تکیه گاههای سد سرمشک، شاخص کیفی توده سنگ در رده خیلی خوب تا عالی بوده و با افزایش عمق شاخص کیفی توده سنگ افزایش یافته است که این خود نشان دهنده کیفیت قابل قبول توده سنگ در محدوده محور این سد می باشد و از طرفی نتایج بدست آمده از آزمایش نفوذپذیری در گمانه های حفر شده در محدوده ساختگاه و محاسبات نشت انجام گرفته با در نظر گرفتن تمامی عوارض زمین شناسی، چینه شناسی و زمین ریخت شناسی نشان میدهد نفوذپذیری توده سنگ به جز در مناطق هوازده سطحی و زون های خرد شده عمدتاً پایین می باشد.
(Houlsby, 1976) مطالعات زیادی توسط محققین مختلف بر روی نفوذپذیری تودههای سنگی و درزههای موجود در سنگ در ساختگاههای سدهای مختلف انجام شده است از آن جمله میتوان مطالعات Snow (1988) اشاره Uplift کرده همچنین Kutzner (1996) و Priest (1993) به بررسی شرایط زمین برای اب بندی پی سد از نظر وضعیت و آرایش پرده اب بند با توجه به خضوضیات زمین شناسی ساختگاه پرداخته است.
همچنین محققین زیادی به بررسی خصوصیات زمینشناسی مهندسی ساختگاه سدها و تاثیر آن بر آبگذری پرداختهاند که از جمله میتوان به Turkmen (2003)، Gobadi و همکاران (2005)، Kocbay و Kilic (2006)، Uromeihy و Barzegari (2007)، Gurocak و Alemdag (2011)، Ajalloeian و همکاران (2011)، Zeidabadi و همکاران (2012)، Sadeghiyeh و همکاران (2012)، Rastegarnia و همکاران (2016)، Rahimi و همکاران (2018) اشاره کرد.