چکیده:
خاقانی شَروانی (520- 595 ه.ق) از شاعران بزرگ سبک آذربایجانی است که از ویژگیهای برجستة این سبک، استفاده از ابزارهای گوناگون جهت دشوار ساختن کلام است. اشراف خاقانی بر اسطورهها و آموزههای مسیحی و توجّه به ظرافتها و دقایق تلمیحی آن، بیگمان بر پیچیدگی و ابهام در عبارتپردازیهای او مؤثر بوده است. این مقاله در پی آن است تا با بررسی تلمیحات اسطورهای و حماسی و نیز اشارات عیسوی دیوان خاقانی، دلایل ابهام و پیچیدگی در تلمیحات او را مشخص کند. بررسی مأخذ تلمیحات از اهداف این پژوهش محسوب میشود. روش این پژوهش، بررسی نمونهها بر اساس متن اشعار خاقانی و دیگر آثار او و برونمتن و کتابهایی است که به نظر میرسد خاقانی از آنها مطلع بوده است. با توجّه به اینکه یکی از سطوح ابهام در شعر خاقانی ابهامی است که عامل ایجادکنندۀ آن برخی تلمیحات موجود در اشعار اوست، تحقیق دراینباره امری ضروری است. نتایج به دست آمده نشاندهندۀ آن است که ابهام در تلمیحات خاقانی، بیشتر در دستۀ ابهامات عمدی قرار دارد.