چکیده:
بزرگترین مجموعه پژوهشی مستشرقین در رابطه با دین اسلام، دایرة المعارف اسلام (EI) نشر لیدن هلند است که با تلاش خاورشناسانی چون ایگناز گلدزیهر (Ignaz Goldziher) ، دخویه(De Goeje,M. J) و هوتسما (Houtsma, Martin Theodore) از سال 1908 میلادی آغاز شده و تاکنون به ویراست سوم (EI3 ) رسیده است. از آنجا که موضوع زیارت به جهت پرسشها و چالشهای فراروی آن در عصر حاضر، مورد توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان قرار گرفته، به نظر میرسد ترجمه و ارزیابی مطالبی که از نگاه تاریخی و با روش خاص مستشرقین غیر مسلمان نگاشته شده، میتواند در تبیین برخی ابعاد موضوع مفید باشد. مدخل زیارت در دایرة المعارف اسلام، مدخلی مفصل است که به دست چندین تن از مستشرقان تحریر شده و مناسک و کتابهای زیارتی را در ده نقطه مهم از جهان اسلام بررسی کرده است. بعد از اینکه بخش نخست و دوم این مدخل در شمارههای قبلی مجله میقات ارائه گردید، در این مقاله بخش آخر آن تقدیم می گردد.
خلاصه ماشینی:
همچنين زيارت يکي از چندين کلمه از اين ريشه است که براي اشاره به خود محل مقدس نيز به کار ميرود (کلمات ديگر عبارتاند از مزار و زيارتگاه).
حکمت تانيو (Hikmet Tanyu)، نذورات و مکانهاي زيارتي آنکارا و اطراف آن، آنکارا،۱۹۶۷، ص۶۷"/ در آسياي ميانه، با توجه به دوري راه تا مکه، زيارتگاههاي مشخصي به عنوان جايگزين حرم کعبه در نظر گرفته شده و اعتقاد عمومي بر اين بوده است که چند بار رفتن به زيارت يک محل خاص ميتواند جايگزين سفر به مکه باشد.
در عين حال، ممکن است به جاي خود سنگ قبر، شيء خاصي مورد تکريم قرار گيرد؛ مثلاً در مقبرة مزبور، اين اشيا يک سنگ سياه و شاخ قوچ هستند و در آرامگاه احمد يساوي ترکستان (ر.
اين زيارتگاههاي بزرگ، اگرچه عناصري وامگرفته از فرهنگ هند دارند (اغلب به آنها ملأ گفته ميشود که عنواني است براي گردهماييهاي بزرگ هندوها)، در مهمترين ويژگيهاي خود، اسلامي هستند؛ بر مقبرة قديسان متمرکزند و نه خدايان، و از تکنيکهاي جمعي و عرفاني مسلمانان استفاده ميکنند.
Z. Dhofier ، سنت حوزههاي علميه، مطالعه زندگي کياي (Tradisi Pesantren, Studi Tentang Pandangan Hidup Kiyai)، نقش کياي در ابقاء اسلام سنتي در جاوه (The Role of the Kiai in the Maintenance of Traditional Islam in Java) ، تامپا، آريزونا، ۱۹۹۹"/ بيشتر اين مقابر بخشي از يک زيارتگاه هستند؛ جاييکه قديس اصلي در وسط، و دانشجويان و اعضاي خانوادهاش در اطراف او دفن شدهاند.
زيارت قبر شيخ نورحسين حتي از اين هم دقيقتر برنامهريزي شده و شامل چندين عمل است که عناصري از سفر به مکه را در خود دارد.