چکیده:
سوانح و حوادث طبیعی سالانه سبب خسارتهای بسیار قابل توجه جانی و مالی در کشور
می شود. با توجه به موقعیت کشور و نحوه قرارگیری شهرها در نقاط آسیب پذیر از لحاظ زلزله،
ضرورت پرداختن به این مساله امری بدیهی است. یکی از ضروریترین اقدامات و مسائل، به
کار گیری اصول مدیریت بحران به منظور کاهش مخاطرات، آمادگی، مقابله، بازسازی و بازتوانی
است. بنابراین مدیریت بحران فرایندی پویا در قالب اقداماتی سنجیده می باشد که پیش از
وقوع بحران، در زمان وقوع بحران و بعد از وقوع بحران انجام می شود.
براساس پژوهش های وزارت مسکن و شهرسازی درطرح کالبد ملی، 50 درصد جمعیت
شهرنشین کشور در پهنه های زندگی می کنند که دارای بیشترین خطر زلزل هخیزی اس ت . با
توجه به موقعیت آسیب پذیر کشور ایران در خصوص رخدا د های طبیعی (بویژه زلزل ه ) و
همچنین آسی بپذیری شهری کشور در برابر این رخدادها، هدف این پژوهش شناسائی
روش های کاهش آسی بپذیری ناشی از زلزله با استفاده از فنون جغرافیا و برنامه ریزی شهری با
رویکرد مدیریت شهری می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش معیاری- تحلیلی
برای پهنه بندی آسیب پذیری کالبدی و AHP است. دراین پژوهش از تحلیل سلسله مراتبی
به منظور ار ائه راهبردها، سیاستها و SWOT اجتماعی- اقتصادی شهر و نیز روش تحلیل
اقدامات استفاده شده است. در این پژوهش برای تعیین ارزش هر یک از معیارها از روش وزن
دهی صفر ویک بهره گرفته شده است.
خلاصه ماشینی:
بـا توجه به موقعیت آسیب پذیر کشور ایران در خصـوص رخـدادهـای طبیعـی (بـویژه زلزلـه ) و همچنین آسیب پذیری شهری کشور در برابر ایـن رخـدادها، هـدف ایـن پـژوهش شناسـائی روش های کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله با استفاده از فنون جغرافیا و برنامه ریزی شهری با رویکرد مدیریت شهری می باشد.
دراین پژوهش از تحلیل سلسله مراتبی AHP برای پهنه بندی آسیب پـذیری کالبـدی و اجتماعی - اقتصادی شهر و نیز روش تحلیل SWOT به منظـور ارائـه راهبردهـا، سیاسـتها و اقدامات استفاده شده است .
در ایـن پـژوهش پـس از ارائـه تحلیلـی روشـن از ابعـاد آسیب پذیری شهر (کالبدی و اجتماعی - اقتصادی ) و نیز تأسیسات و تجهیزات شهری ، نقاط ضعف و قوت بررسی شده و بر این اساس به نتیجه گیری پرداخته ایم .
تحلیل تأسیسات شهری (آب ، برق ، گاز و فاضلاب ) بررسی تجربیات نشان داده عمده حوادثی که در این شرایط رخ مـی دهـد، آتـش سـوزی ناشـی از صدمه دیدن شبکه انتقال سوخت - به دلیل مصالح نامقاوم در برابر زلزله - و همچنـین برخـورد بـا خطوط فشار قوی برق می باشد ( p٢٠:٢٠٠٧,Gharakhlou).
نقشه ٥: مسیر مشترک بین خطوط گاز و شبکه برق فشار قوی (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری با توجه به بررسی و مطالعات میدانی صورت گرفته این مقاله در صدد پاسخگویی بـه ایـن سـؤال بوده که جایگاه مدیریت بحران و به طور اخص پیشگیری از بحران زلزله در فرآینـد برنامـه ریـزی شهری چیست .