چکیده:
در سال های اخیر، توجه به جابجایی های روستایی- شهری، از یک سو، و اثرگذاری شهر بر دگرگونی بافت های روستایی، از سوی دیگر، پیوسته مورد تاکید بوده است. این مقاله می کوشد، روندهای تغییر را که زمینه ساز دگرگونی مسکن روستایی و خود زائیده شدت گرفتن جریان های شهری- روستایی، هم چون جریان افراد، اطلاعات، نوآوری و مانند آن، بوده است، مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. فهم این دگرگونی ها مستلزم توجه به جنبه های مختلف این گونه جریان ها و درک مناسب فضای اجتماعی حاکم بر محدوده مورد مطالعه- روستاهای پیرامونی زنجان- بوده است
خلاصه ماشینی:
بدین ترتیب ، به طورکلی ، مهمترین جنبه هایی که در بررسی خانه های روستایی مورد توجه و تأکید قرار دارند، عبارتند از: − وسعت کلی بنا و شکل فضاهای آزاد (مانند فضای حیاط، باغچه و مانند آن)؛ − شیوه ساخت و ارتباط الگو و مصالح با محیط بومی و محلی ؛ − وسعت و فضابندی براساس موارد مختلف کاربری؛ − تعداد اتاقها و کارکردهای آنها؛ − ارتفاع یا تعداد طبقات بنا؛ − نحوة قرارگیری بنا و وضعیت آن نسبت به فضاهای عمومی (مانند شبکة معابر، میدان و مانند آن ) (سعیدی، ١٣٧٨ الف ، ص ).
یافته های تحقیقات میدانی و مشاهدات نشان می دهــــد که روستای نقطه بندی روستای چیر روستای دو اسب روستای قره تپه تصاویر ٥: ایجاد فضای آشپزخانه اوپن در سکونتگاههای روستایی پیرامونی (رجوع شود به تصویر صفحه) ایجاد و رشد فضای آشپزخانه در سکونتگاههای روستایی دشتی که موقعیت دسترسی بهتری را نسبت به روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی داشته اند و در نتیجه به تبع موقعیت استقرار مطلوب، روند الگوپذیری و گرایش به پدیده های نو نیز در میان ساکنان این سکونتگاه ها بیشتر بوده است لذا ایجاد فضای آشپزخانه در چنین روستاهایی قبل از سال ١٣٦٨ نیز متداول بوده است به نحوی که بسیاری از خانوارهای مورد مطالعه در این روستاها اظهار داشته اند که در سال ١٣٦٨ (که سال پایه برای این تحقیق بشمار می رود)، دارای فضای آشپزخانه با فضا و (رجوع شود به تصویر صفحه) کارکرد مجزا بوده اند.