چکیده:
در مقاله حاضر رابطه نوع و میزان کاربری اراضی شهری در شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری در منطقه 19 شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. روش پژوهش با توجه به موضوع پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است. در تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل های آماری و گرافیکی در محیط GIS و نرم افزارهای office/Excel و SPSS استفاده شده است. برای تحلیل آماری و گرافیکی جرایم در محدوده مورد مطالعه از افزونه Case در محیط نرم افزارArc GIS .9.3 و از افزونه Crime Analysis در محیط Arcview استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش به صورت تمام شماری (بدون استفاده از روش های نمونه گیری) از پرونده های کیفری ثبت شده در نیروی انتظامی و واحدهای اجرایی مرتبط فرماندهی انتظامی تهران بزرگ از تاریخ 1/1/87 لغایت 30/11/87 استخراج شده است. بدین ترتیب جامعه آماری مطالعه حاضر مجموعه جرایم ارتکابی سرقت به عنف، شرارت و باجگیری و جرایم مرتبط مواد مخدر است که در دوره زمانی پژوهش در محدوده منطقه 19 شهر تهران به وقوع پیوسته است. نتیجه بررسی نشان می دهد که وقوع بزهکاری یکی از مهمترین مشکلات منطقه 19 شهر تهران است. همچنین، میزان همبستگی میان تعداد کاربری ها و نوع آنها و میزان وقوع جرایم در سطح 95 درصد، 74/0 است که این امر حاکی از آن است که ارتباط معناداری میان وقوع جرم و نوع و میزان کاربری ها وجود دارد. به نظر می رسد عدم اجرای صحیح اصول و ضوابط برنامه ریزی کاربری اراضی شهری در این منطقه از شهر در شکل گیری الگوهای مکانی بزهکاری در این محدوده تاثیر داشته است. این موضوع و دیگر مسایل کالبدی، اجتماعی در این بخش از شهر تهران سبب شده است، تا برخی کاربری ها به ویژه کاربری تجاری و اداری رخداد جرایم بسیار بیشتر از سایر کاربری ها باشد. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاداتی جهت کنترل ناهنجاری های کالبدی و کاهش نرخ یزهکاری در این محدوده داده شده است.