چکیده:
زلزله یکی از شایع ترین انواع مخاطرات طبیعی است که از گذشته تا کنون بیشترین آسیب را بر جامعه بشری وارد نموده است. زلزله دی ماه 1382 بم دراستان کرمان از جمله زلزله های بسیار زیانباری بود که آسیب های فراوانی را به لحاظ تلفات انسانی، شدت و بعد تخریب کالبدی به همراه داشت. بدیهی است به دلیل اهمیت لزوم توجه به خواست سانحه دیدگان، یکی ازمهمترین نکات در بازسازی مناطق تخریب شده، بررسی این موضوع است که فرآیند بازسازی به چه میزان با خواست مردم انطباق داشته و مشارکت و همراهی آنها به عنوان یک مولفه اثرگذار در روند بازسازی و به تبع آنها بهره وری بهتر فعالیتهای صورت گرفته را در پی داشته است. براین اساس هدف اصلی این تحقیق بررسی نقش مشارکت مردم درفرآیند بازسازی و رابطه بین مشارکت مردم در بازسازی کالبدی و استفاده از فرصت های توسعه کالبدی مانند مسکن، معابر و دسترسی، خدمات عمومی و زیربنایی و بافت شهر بم است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و شیوه های گردآوری اطلاعات شامل روشهای اسنادی و میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) است. به منظورتحلیل متغیرهای مورد مطالعه، از نرم افزار SPSS و روش های آماری همبستگی، رگرسیون و آزمون های آماری پارامتریکT استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد میزان مشارکت مردم از دید جامعه نمونه مثبت ارزیابی شده و از بین شاخص های توسعه کالبدی مشارکت مردم بیشترین تاثیر را بر روی شاخص مسکن و بافت شهر داشته و میزان مشارکت مردم در استفاده از فرصت توسعه مسکن و بافت شهر بیشتر از سایر شاخص ها بوده است و کمترین تاثیر را بر روی شاخص های خدمات و تسهیلات عمومی و زیربنایی داشته است. به نظر می رسد نقش بیش از حد دولت در بازسازی این شاخص ها باعث کم رنگ شدن میزان مشارکت مردم شده است.
خلاصه ماشینی:
براین اساس هدف اصلی این تحقیق بررسی نقش مشارکت مردم درفرآیند بازسازی و رابطه بین مشارکت مردم در بازسازی کالبدی و استفاده از فرصت های توسعه کالبدی مانند مسکن ، معابر و دسترسی ، خدمات عمومی و زیربنایی و بافت شهر بم است .
در این راستا یکی از مهم ترین عواملی که در اجرای یک بازسازی موفق و سریع نقش دارد استفاده از مشارکت مردم سانحه دیده در امر بازسازی و برنامه ریزی است .
جدول ١:نمونه هایی از تجارب بازسازی بعد از زلزله با تأکید بر مشارکت های مردمی (رجوع شود به تصویر صفحه) امروزه مطالعات زیادی در رابطه با نقش مشارکت های مردمی و طبقات آسیب دیده در فرآیند بازسازی صورت گرفته است (٢٠٠٦١٠٣,Schmidt)، که هدف تمامی آنها اجرای یک برنامه کاهشی در فرآیند بازسازی ناشی از بلایای طبیعی در آینده بوده است .
جدول ٢: متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق به تفکیک مستقل و وابسته (رجوع شود به تصویر صفحه) برای اندازه گیری میزان مشارکت مردم در بازسازی کالبدی از نظرات شهروندان از طریق پرسشنامه ای که به همین منظور تهیه و تدوین گردیده استفاده شد.
جدول٥: تحلیل واریانس رگرسیون متغیرهای مستقل درتبیین میزان مشارکت درابعاد بازسازی کالبدی (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری نتایج تحقیق نشان می دهد که ساکنین نظر مثبتی را پیرامون دخالت آنان در تهیه برنامه های بازسازی دارند.