چکیده:
چگونگی توزیع فضایی شاخص های خشکسالی و از همه مهمتر، صحت مدلسازی آنها، امری مهم جهت دستیابی به نتایج قابل اطمینان در تحلیل فضایی این شاخصها به شمار می آید. رویکردهای مدیریتی در زمینه مبارزه با پدیده خشکسالی نه تنها نیازمند اطلاعات کمی در این رابطه است، بلکه دانستن احتمال و ریسک رخداد این پدیده کمک شایانی در اتخاذ تدابیر مناسب مدیریتی می نماید. سیستم پایش خشکسالی از سیستم-های بسیار مفید در مدیریت خشکسالی محسوب میگردد. در راستای طراحی چنین سیستم هایی، پس از محاسبه شاخص های خشکسالی، تحلیل مکانی آنها اهمیت تعیین کنندهای دارد. روشهای زمین آمار از جمله تکنیکهایی هستند که میتواند بدین منظور مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق، از داده های بارش 27 ایستگاه سینوپتیک واقع در استان بوشهر با دوره آماری 19 ساله (سال زراعی 1375-1374 تا 1393-1392) جهت محاسبه شاخص بارندگی استاندارد (SPI) استفاده شد. با توجه به محاسبات صورت گرفته، سال زراعی 79- 1378به عنوان خشکترین سال انتخاب شد و تمامی محاسبات فقط بر روی این سال صورت گرفت. در مرحله بعد محاسبات متغیر مکانی بودن شاخص SPI مورد بررسی قرار گرفت. بعد از احراز این شرط، از روشهای زمینآماری شامل کریجینگ معمولی، وزندهی عکس فاصله (IDW) و TPSS برای تحلیل مکانی این شاخص و رسم نقشه های فصلی و سالانه خشکسالی استفاده و عملکرد آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق ضمن تایید متغیر مکانی بودن شاخص SPI نشان داد که روش IDW با توان 2 جهت تحلیل فضایی شاخص SPI مناسبتر میباشد.
خلاصه ماشینی:
بعد از احراز این شرط، از روشهای زمین آماری شامل کریجینگ معمولی ، وزندهی عکس فاصله (IDW) و TPSS برای تحلیل مکانی این شاخص و رسم نقشه های فصلی و سالانه خشکسالی استفاده و عملکرد آنها مورد ارزیابی قرار گرفت .
زاکیریس و ونجلس ٥ (٢٠٠٤) به منظور پایش خشکسالی و تحلیل مکانی آن، نقشه بارندگی ماهانه و نقشه درصد نرمال متوسط بارندگی سالانه با کمک روش عکس مجذور فاصله ترسیم نموده و سپس با استفاده از این اطلاعات، نقشه توزیع مکانی شاخص SPI را برای دوره آماری یکساله ٦٥-١٩٦٤ تهیه کردند.
تحقیق حاضر، تلاشی است برای تحلیل فضایی شاخص خشکسالی SPI٦ و تهیه نقشه های مربوط که در آن سعی شده است تا با توجه به استاندارد شدن بارندگی ، ابتدا متغیر مکانی بودن آن مورد بررسی قرار گیرد و پس از احراز این شرط، از روشهای زمین آماری شامل کریجینگ معمولی ٧، وزندهی عکس فاصله ٨ وTPSS٩ برای تحلیل مکانی و رسم نقشه های فصلی و سالانه خشکسالی استفاده و عملکرد آن مورد ارزیابی قرار گیرد.
1. Cross -Validation (رجوع شود به تصویر صفحه) پس از مشخص شدن مکانی بودن شاخص خشکسالی ، با استفاده از روشهای زمین آماری ذکر شده می توان به تحلیل مکانی این شاخص پرداخت .
(رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری در تحقیق حاضر از تکنیکهای زمین آماری کریجینگ معمولی ، وزندهی عکس فاصله و TPSS جهت تحلیل فضایی شاخص خشکسالی SPI استفاده گردید تا بر این اساس بهترین تکنیک برای پهنه بندی این شاخص در استان بوشهر انتخاب شود.