تحلیل زمانی و مکانی پدیده شرجی در استان خوزستان با استفاده از شاخص شدت شرجی و آزمون من کندال مقاله

استان خوزستان با توجه به ترکیب اثر رطوبت و دما، اقلیمی شرجی را در این نواحی پدید میآورد که با توجه به تمرکز بالای جمعیتی، نیازمند مطالعات جامع در زمینه شرایط محدودکننده شرجی است. در راستای نیل به این هدف، محدوده استان خوزستان مورد مطالعه قرار گرفته و داده-های دما و رطوبت نسبی در محدوده استان در 10 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 1392-1378 با موقعیت های مکانی متفاوت از سازمان هواشناسی کشور جمع آوری شده و مورد بررسی قرار گرفت، شاخص روزهای شرجی برای هر ایستگاه محاسبه و در آزمون من کندال روند پدیده شرجی در محدوده استان بررسی شد. پس از تحلیل روزهای همراه با شرجی در ایستگاه های سینوپتیک استان، نقشه پهنه بندی پدیده شرجی در استان خوزستان تهیه شد. در این پهنه بندی روزهای شرجی در 3 طبقهی روزهای شرجی کم که شامل ایستگاه های دزفول و ایذه، روزهای شرجی متوسط که شامل ایستگاه های بهبهان، رامهرمز و شوشتر و در طبقه روزهای شرجی زیاد، ایستگاه های ماهشهر، آبادان، اهواز و بستان با بیشترین تعداد روزهای شرجی قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که پراکندگی روزهای شرجی در استان خوزستان به دلیل عوامل ارتفاع، اختلاف دما، رطوبت و نزدیکی به خطوط ساحلی است و حداکثر دوره زمانی در فصل تابستان است.

نمودار میانگین روزهای شرجی ایستگاه سینوپتیک ماهشهر طی دوره آماری ١٣٩٢-١٣٧٨ مسجد سلیمان ایستگاه مسجد سلیمان با ٣٢٠,٥ متر ارتفاع در قسمت شمال شرق استان خوزستان واقع شده است ، مسجدسلیمان به دلیل ارتفاع بالا، دور بودن از منابع رطوبتی ، پوشش گیاهی متراکم و کمتر بودن دما به نسبت دیگر ایستگاههای مورد مطالعه از روزهای شرجی کمتری به نسبت ماهشهر برخوردار است . (رجوع شود به تصویر صفحه) ایذه ایستگاه ایذه با ٧٤٦ متر ارتفاع در قسمت شرقی استان خوزستان واقع شده است ، ایستگاه ایذه با توجه به دلایلی از قبیل قرارگیری در مرتفع ترین نقطه استان و همچنین پوشش گیاهی متراکم تر به تبعیت از میانگین دمای پایین تر، نسبت به بقیه ایستگاههای مورد مطالعه کمترین تعداد روزهای شرجی را داشته است . (رجوع شود به تصویر صفحه) بهبهان ایستگاه بهبهان با ٣١٣ متر ارتفاع در قسمت جنوب شرقی استان خوزستان واقع شده است ، ایستگاه بهبهان با توجه به ارتفاع بالا و دور بودن از منابع رطوبتی به نسبت ماهشهر، اهواز و آبادان از تعداد روزهای شرجی کمتری برخوردار است . (رجوع شود به تصویر صفحه) دزفول ایستگاه دزفول با ١٤٣ متر ارتفاع در شمالی ترین قسمت استان خوزستان واقع شده است ، ایستگاه دزفول با توجه به ارتفاع بالا و دور بودن از منابع رطوبتی و همچنین میانگین دمای پایین به نسبت دیگر ایستگاهها از تعداد روزهای شرجی کمتری برخوردار است .