چکیده:
شهرها به عنوان یکی از مهمترین و متراکم ترین زیستگاه های انسانی اهمیت ویژه ای داشته و نیازمند ایمنی و حفاظت های فیزیکی از زیرساخت ها و نیز پایداری و مقاومت در مقابل بلایای طبیعی و انسانی میباشند. پدافند غیرعامل از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهرهای ایران قرار گرفته است.
شهرسازی دارای ابعاد مختلفی است که در صورت توجه به حفاظت و پایداری آن ها، در مواقع ضروری و بحرانی شاهد مزایای فراوانی خواهیم بود. این پژوهش سعی دارد که اصول پدافند غیرعامل را در برنامه ریزی شـهری بـا تاکید بر کاربری های تاسیساتی و حیاتی در شهرهای کوچک مقیاس به عنوان کاربری های تهدیدپذیر به کار گیرد و فضاهای شهری را با ارائه نقش تدافعی به آنها ایمن نماید. همچنین، چگونگی حفاظت و دفاع از انسان ها و مکان های زندگی آنها را با اعمال ضوابط و ملاحظات پدافند غیرعامل در حال و آینده میسر سازد. به علاوه، بسترهایی را برای امنیت و پایداری هرچه بهتر شهر با کم ترین خسارات ممکن در زمان تهاجم خارجی و حتی عملیات تروریستی فراهم نماید.
ایران با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک، ژئوراهبردی و جغرافیای خود، یکی از کشورهای پرمخاطره است. در این پژوهش بررسی و تحلیل های لازم با استفاده از نرم افزار GIS در مورد چگونگی پـراکنش و نحوه استقرارکاربریهای استراتژیک در سطح شهر بوئین زهرا به عنوان یک شهر کوچک مقیاس در مجاورت پایتخت کشور انجام گرفته است و در نهایت، مناطق و محدوده های مرکزی شهر و حواشی جنوب غربی بـا توجه بـه تجمیع کاربری های خطرزا و تهدیدپذیر، نامناسب و بحرانی تشخیص داده شدند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش بررسی و تحلیل های لازم با استفاده از نرمافزار GIS در مورد چگونگی پـراکنش و نحؤە استقرارکاربریهای استراتژیک در سطح شهر بوئین زهرا به عنوان یک شهر کوچک مقیاس در مجاورت پایتخت کشور انجام گرفته است و در نهایت ، مناطق و محدودههای مرکزی شهر و حواشی جنوبغربی بـا توجه بـه تجمیع کاربریهای خطرزا و تهدیدپذیر، نامناسب و بحرانی تشخیص داده شدند.
از نظر کاربری اشتعالی ، این محلات به شکل محدودههایی امن محسوب می شوند؛ به دلیل فضاهای باز بیشتر و پراکنش مطلوب، کاربری مسکونی در این محدودهها مکانی بهینه هستند و آسیب انسانی کمتری، حداقل تا زمان حمله به این مراکز خواهیم داشت ؛ اما در نقشة کاربریهای حیاتی به عنوان عناصر سازنده و متحرک شهر و ساکنان آن با تجمیع بیش از حد این گونه کاربریها در محله کم جمعیت ٢ کمبود یا عدم وجود اینگونه کاربریها در محلات ٧ و ٨ مواجه هستیم ؛ این درحالی است که محلاتی با جمعیت متراکم دارای کمترین تعداد اینگونه واحدها و مراکز انتقال شریان حیاتی هستیم که باید در برنامه های آتی با نگرش و رویکـردی منطقی نسبت به ملاحظات پدافند غیرعامـل ، در ایـن محلات، برنامه ریزیهای کاربردی و اساسی صورت پذیرد.
اما به طورکلی، کاربری فضای باز و سبز مناطق ٧،٦و٨ تا حدودی محله ٤ از وضعیت نسبتا مطلـوبی برخوردار است که باید با اهتمام بیشتر به کاربریهای واقع در این مناطق ، نگریسته شود تا بتوان وضعیت فعلی حفظ و یا حتی از میزان آسیب پذیری این کاربریها با اعمال و اجرای ضوابط و ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری کاست .