چکیده:
عقیده بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این است که شخصیت انسان در ۶ سال اول زندگی او شکل
میگیرد. با توجه به تاثیرات قابل توجه محیط به عنوان یکی از عوامل موثر بر رشد کودک و به ویژه تاثیر فضای
معماری در بهبود و افزایش قابلیتهای جسمی و حرکتی, و همچنین رشد ذهنی و عاطفی و اجتماعی کودکان,
برای طراحی فضایی منطبق با شرایط کودکان نیازمند شناخت دقیق از ویژگیهای رشد کودک میباشیم. در
اینجا این سوال مطرح است که اندیشه اسلامی چه راهکارهایی را در خصوص محیطی مناسب رشد کودک
پیشنهاد داده است. و ویژگیهای یک مهدکودک مناسب برای رشد کودک با توجه به آموزههای اسلامی چیست.
هدف این مقاله, ارائه اصول و الگوی اسلامی برای طراحی مهدکودک میباشد. در این مقاله سعی گردیده با
رویکردی اسلامی و با استناد به مفهوم رشد از دیدگاه شهید مطهری و ابنسینا و با روش استدلال منطقی و
تفسیر و تحلیل در اصول, اهداف و روشهای تربیتی آنهاء مولفهها و کیفیتهای محیطی مکانی مناسب رشد
کودک استنتاج گردد و در نهایت اصولی برای طراحی فضای کودک منطبق با این کیفیات و شرایط استخراج
شود. با توجه به اینکه انسان به طور پیوسته در تعامل با خودء خدا,ء جامعه و طبیعت میباشد. لازم است برای
رشد کودک به این ارتباطات توجه ویژهای مبذول داریم.برای ارتباط کودک با دیگران, به فضاهای جمعی برای
بازی و آموزش» برای ارتباط او با خدا فضاهایی برای قصهگویی و فضایی برای انجام تغاترهای قرآنی و فضاهایی
جهت شناخت طبیعت و ... را میتوان متصور شد.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله سعي گرديده با رويکردي اسلامي و با استناد به مفهوم رشد از ديدگاه شهيد مطهري و ابن سينا و با روش استدلال منطقي و تفسير و تحليل در اصول ، اهداف و روش هاي تربيتي آن ها، مولفه ها و کيفيت هاي محيطي مکاني مناسب رشد کودک استنتاج گردد و در نهايت اصولي براي طراحي فضاي کودک منطبق با اين کيفيات و شرايط ، استخراج شود.
يکي از اهداف تفصيلي ذکر شده براي تعليم و تربيت از ديدگاه شهيد مطهري ، پرورش نيروي تفکر و انديشه است ؛(شکل ٥) که در متون اسلامي روش هايي براي تحقق اين هدف ذکر شده اند که قابليت تبديل به مولفه هاي محيطي را نيز دارند.
شکل ٤: نمودار مسير رشد (منبع :نگارندگان ) ٤-١- اصول تعليم و تربيت اصول تعليم و تربيت برگرفتـه از آراي شـهيد مطهـري (شکل ٥) بـرخلاف سـاير اصـول متفکران غربي در راستاي رسيدن به تقرب الهي است ؛ در نمودار فوق ، اصولي را که مي توان از ديدگاه شهيد مطهري براي تعليم و تربيت استنباط کرد ذکر شده است ، لذا فقط به شرح مواردي که مي تواند ما را در تبيين اصولي براي طراحي محيطي براي کودک رهنمون شوند بسنده مي کنيم : اصل هماهنگي با فطرت : : شهيد مطهري معتقد بودند در وجود انسان از سوي خداوند متعـال ويژگي هايي قرار داده شده است که او را از ساير موجودات متمـايز مـي کند: خردورزي ، حقيقت جويي، زيباييگرايي، عدالت طلبي، خداگرايي و ساير ويژگي هاي ذاتي از جمله اين استعدادهاي فطري است .
(به تصویر صفحه رجوع شود ) شکل ٦: نمودار اصول تعليم و تربيت از ديدگاه ابن سينا (منبع :نگارندگان ، با اقتباس از منابع پژوهش ) ٤-٢- روش هاي تعليم و تربيت از ميان روش هاي تربيتي شهيد مطهري در نمودار شکل ٥، روش الگويي را مي توان از طريق کيفيت هاي محيطي تحقق بخشيد، بدين ترتيب تنها به شرح اين روش بسنده ميکنيم .