چکیده:
طبیعت و فضاهای سبز، عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی با خصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای ساکنان میشود. این حس، عامل مهم در شکلگیری حس تعلق مکانی بوده و نهایتاً منجر به ایجاد محیطهای با کیفیت میشود. توجه به فضاهای سبز شهری و بوستانهای محلی، بیشتر با هدف تأمین حداقل فضای سبز مورد نیاز برای شهرها صورت میپذیرد؛ اما مسئله اصلی اینجاست که با وجود اثرگذاری این فضاها بر حس تعلق مکانی ساکنان، کیفیت و چگونگی این تأثیرات تبیین نمیشوند؛ بنابراین بررسی نقش طبیعت در راستای تقویت حس تعلق مکانی در جوامع شهری، بسیار ضروری و پراهمیت جلوه میکند. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی میزان تأثیرگذاری طبیعت بر حس تعلق مکانی در مجتمعهای مسکونی اکباتان تهران، پردیسان قم، زیتون اصفهان و مهرگان قزوین پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و همبستگی است و تجزیهوتحلیلها بر اساس 360 پرسشنامه تکمیل شده توسط ساکنان این 4 مجتمع مسکونی انجام گرفت. پس از بارگذاری و وزندهی عوامل سنجش طبیعت و تعلق مکانی از طریق محاسبه مقدار کای اسکوئر در سطح معناداری (0.05>P)، نتایج حاصله به با کمک نرمافزارهای Lisrel و SPSS نشان داد ارتباطی معنادار و مثبت بین دو متغیر طبیعت و حس تعلق مکانی در نمونههای مورد مطالعه برقرار است. ضریب تأثیر طبیعت در تعلق مکانی ساکنان در مجتمعهای مسکونی اکباتان (0.87)، پردیسان (0.42)، زیتون (0.91) و مهرگان (0.37) به دست آمده است. همچنین با توجه به اینکه مقدار RMSEA در مجتمعهای مسکونی به ترتیب برابر با (0.054)، (0.042)، (0.061) و (0.040) به دست آمده، رابطه بین طبیعت با تعلق مکانی مورد تأیید قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
٣- دیدگاه ساکنان : بررسی بررسی میزان حضور طبیعت و فضـاهای سـبز در مجتمع هـای مسـکونی و بـین سـاکنان (بـا استفاده از پرسش نامه ) سپس در ادامه وضعیت تعلق مکانی ساکنان و اثرات فضاهای سبز و طبیعی بر تعلـق مکـانی مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه به تشریح یافته های به دست آمده پرداخته شده است .
با توجه به نتایج جدول ١٠، مقدار کای اسکوئر با معناداری قابل قبول (P (رجوع شود به تصویر صفحه) یافته های حاصل از بارگذاری عوامل مؤثر در تعلق مکانی در مجتمع های مسکونی نشان میدهد شـاخص هـای «مطلوبیـت مشخصات بصری مکان »، «میزان مراجعه و حضور در مکان »، «امکان تعاملات و ارتباطات اجتمـاعی»، «خـاطره انگیزی مکـان »، «آشنایی با مکان » و «خاطرات و رویدادهای مهم » در مجتمع مسکونی اکباتان ؛ شاخص های «انطباق فضا با الگوهـای رفتـاری»، «ارضای نیازهای زیست محیطی»، «امکان تعاملات و ارتباطات اجتماعی»، «شاخص های هویت مندی فضا»، «آشنایی با مکان » و «عزت نفس » در مجتمع مسکونی پردیسان ؛ شاخص های «مطلوبیت مشخصات بصری مکان »، «ارضای نیازهای زیسـت محیطی»، «بافت اجتماعی»، «خاطره انگیزی مکان »، «طول مدت اقامت و حس مـردم واری» و «نمادهـا و نشـانه ها» در مجتمـع مسـکونی زیتون و شاخص های «انطباق فضا با الگوهای رفتاری»، «میزان مراجعه و حضور در مکان »، «بافت اجتماعی»، «قـدمت مکـان و قابلیت تجسم »، «آشنایی با مکان » و «عزت نفس » در مجتمع مسکونی مهرگان دارای بیشتری بار عـاملی و وزن در هـر گـروه از مؤلفه ها بوده اند.