چکیده:
هدف این پژوهش بررسی و نقد اهداف تربیت فرهنگی بوردیو بر اساس دیدگاه های امام خمینی (ره) است. روش این پژوهش تحلیلی و استنتاجی است. بر اساس یافته¬های پژوهش، مفاهیم عمده اندیشه بوردیو شامل عادت واره، خشونت نمادین، ذائقه، میدان، سرمایه و مفاهیم توحیدمحوری، حق محوری و فطرت با اتکا به مبانی انسانشناسی و هستی¬شناسی امام در تبیین تربیت فرهنگی لحاظ شده است. نتایج نشان داد که اهداف تربیت فرهنگی در دیدگاه بوردیو بر رویکرد انسان مدارانه و موقعیتی متکی و در دیدگاه امام نشات گرفته از حق¬مداری و غایت گرایی است. بوردیو ذیل هدف سلطه¬زدایی بر نقد روابط سلطه بین نظام آموزشی و جامعه، بر بعد اجتماعی و کاهش نابرابریهای طبقاتی تاکید می¬کند در حالی که امام روابط سلطه جامعه و نظام کشورهای سلطه¬گر را نقد، و بر بعد اجتماعی (جامعه توحید محور) و بعد فردی (تزکیه) و کاهش نابرابریهای طبقاتی تاکید می¬کند. در هدف آگاهی بخشی، نگاهی سلبی به جامعه، ابزار کشف روابط پنهان، تهدید دولتمردان و پرورش افراد منتقد مدنظر بوردیو است؛ ولی امام در هدف آگاهی بخشی، نگاه ایجابی به جامعه، ابزار رشد، تقویت و تثبیت حکومت، یاری رساندن به دولتمردان، ویژگی اقتدار و پرورش افراد با بصیرت را مطرح می¬کند. احترام به تنوع فرهنگی هدف مشترک دو دیدگاه است که از دیدگاه امام در پرتو تحقق اهداف الهی پذیرفتنی است.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش بر آن است که ضمن تحلیل مفاهیم و مبانی اندیشه های این دو دیدگاه ، اهداف تربیت فرهنگی بوردیو ذیل نظریات امام (ره ) مورد بررسی و نقد قرار گیرد.
مفاهیم و اندیشه های بوردیو در ذیل ، مفاهیم بنیادینی که در راستای تبیین تربیت فرهنگی دیدگاه بوردیو بیشترین کاربرد را دارد، مورد بررسی قرار میگیرد: عادتواره ١، یکی از مفاهیم کلیدی دیدگاه بوردیو است که به طرحهای تفسیری و عمدتا ناخوداگاه ، اشاره میکند که چگونگی کار جهان و ارزیابی آنها را نشان میدهد و بر این اساس دستورالعمل هایی برای کنش ارائه میکند.
نقد دیدگاه امام خمینی(ره ) نسبت به اهداف تربیت فرهنگی بوردیو بوردیو مفهوم تربیت فرهنگی را فرایند انتقال و یا پذیرش سرمایه فرهنگی جامعه از طریق خانواده ، نظام آموزشی و دیگر ساختارهای شکل گرفته در جوامع میداند و معتقد است این فرایند از طریق آشنایی با فرهنگ مسلط در جامعه و بویژه توانایی درک و استفاده از مهارتهای زبانی توسعه مییابد (سولیوان ، ٢٠٠٢).
نتایج این تحقیق با نتایج روحانی همخوان است (١٣٨٨) که مبانی تربیت فرهنگی بوردیو را سرمایه فرهنگی ـ اجتماعی و کاهش سلطه پنهان بر فرهنگ میداند.
نتایج این پژوهش با یافته های زمانی (١٣٩٥)، که نشان داد امام با در نظر گرفتن ابعاد مادی و معنوی بر ضرورت توجه به استقلال و نفی سلطۀ تأکید دارد و با نتایج معینیپور (١٣٨٨)، که پایه و اساس تربیت را توحیدمحوری میداند و با نتایج صنم زاده و فوزی (١٣٩١)، که مهمترین عنصر تمدن اسلامی را بعد ایمانی میداند، همخوان است .