چکیده:
جزئیات ساختار فرهنگی حکومتهای منطقهای در دوره اشکانی به عنوان بخشی از روند توسعه و تحول پادشاهی، سوای بدنه پادشاهی آنها به ندرت مورد توجه قرار گرفته است. الیماییدها در جنوبغربی ایران امروز از حکومتهای موثر در پادشاهی اشکانیان از برخی جنبهها مورد مطالعه قرار گرفتهاند. مذهب الیماییدها از جمله مباحثی است که برخی پراکنده به آن پرداختهاند. دیدگاهها در این خصوص بسیار متنوع و گاه متناقض است. در این مقاله ابتدا موقعیت جغرافیایی الیماییدها ارزیابی و مطرح شده و سپس به طرح مسئله پرداخته و دیدگاههای مختلفی که در مورد دین آنها ابراز شده جهت بیان مسئله و پیشینه مطالعاتی آورده میشود. آنگاه به بررسی برخی از نقوش برجسته و شواهد باستانشناختی عمدتا جدید الیماییدها پرداخته میشود که در حقیقت به دلیل ارتباط بیشتر با موضوع مقاله از این جامعه آماری، نقوش برجسته و آثار الیماییدها تفکیک شدهاند. در انتها این مواد تحلیل شده و احتمال گسترش دین زرتشتی در پایان دوره اشکانی در برخی از نقاط سرزمین الیمایید ارزیابی میگردد.
خلاصه ماشینی:
بازنگري مذهب اليماييدها براساس برخي شواهد باستان شناختي حسنعلي عرب ،١ حميدرضا قرباني ،٢ محمود حيدريان 3 (تاريخ دريافت : ١٣٩٤/٩/١٧، تاريخ پذيرش : ١٣٩٤/١١/٢٤) چکيده جزئيات ساختار فرهنگي حکومت هاي منطقه اي در دوره اشکاني به عنوان بخشي از روند توسعه و تحول پادشاهي، سواي بدنه پادشاهي آن ها به ندرت مورد توجه قرار گرفته است .
همچنين قادري نيز با توجه به برخي نشانه ها اذعان داشته که «نميتوان و نميبايد اليماييس و به ويژه آثار تنگ سروک را در درون چارچوب و محدوده فرهنگ و انديشه موسوم به ايراني تبيين و تفسير کرد» (قادري، ١٣٩٣:١١٧) ايشان آن ها را در ارتباط با ساميها دانسته (همان )؛ در مقابل واندنبرگ و شيپمن معتقدند که شايد بتوان گفت که 105 در فضاي التقاطي و اختلاط اديان روزگار اشکاني نام ايزدان يوناني و سامي به ايزدان بومي (اليماييد) داده شده و منظور نويسندگان کلاسيک از بيان ايزدان يوناني و سامي همان خدايان محلي بوده است که مورخان آن ها را مطابق با فرهنگ خود معادل سازي کرده اند (واندنبرگ و شيپمن ، ١٣٨٦).
زارع با استناد بر يکي از نقوش برجسته به دست آمده در تپه کلگه در مسجد سليمان (سرفراز،١٣٥٧) از دوره اليمايي که در آن شاهيني بر پشت گاو تصوير شده و با تأکيد بر شواهد به دست آمده توسط گيرشمن در سر مسجد و بردنشانده و نقش شاهين در سنگ نگاره هاي خنگ نوروزي و تنگ سروک و برخي از سکه هاي اليماييد که در آن ها شاهين در مقام پرنده اي تصوير شده است که حلقه پيمان / قدرت را به نوک گرفته و اعطا ميکند، احتمال توجه به آيين 106 مهر در اوايل دوره اليماييد را مطرح ميکند (زارع ، ١٣٨٧:٨٧).