چکیده:
مقدمه: ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﺷﻮروی و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﺟﻤﻬﻮریﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ، موقعیت ژئواکونومیکی اﻳﺮان را در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺟﻬﺎن، ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ. ﺟﻤﻬﻮری ﻗﺰاﻗﺴﺘﺎن ﻣﺤﺼﻮر در ﺧﺸﻜﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع و ﻧﻴﺰ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻔﺖ وﮔﺎز ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲﻛﻮﺗﺎه و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ آب‌های آزاد ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ. ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ژئواستراتژیک ایران در ﻗﻠﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ، واﻗﻌﻴﺖ ارزﺷﻤﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎﻟﻘﻮه‌ای اﺳﺖﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع و ﮔﺴﺘﺮده ژئواکونومیک، ژئوپلیتیک و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ﻣﻠﻲ، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺣﺘﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮای ﻛﺸﻮر اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ. اﻣﺎ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن ﺧﻼء ﻗﺪرت ناشی از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﺷﻮروی، رقابت‌های ژﺋﻮﭘولیتیک ﻣﻨﻄﻘﻪای، جایگاه مهم ایران در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻘﺎﻃﻊ آﺳﻴﺎ و اروﭘﺎ، وجود ذخایر بزرگ اﻧﺮژی دﻧﻴﺎ در منطقه و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻛﺸﻮرﻫﺎی آﺳﻴﺎی ﻣﺮﻛﺰی به ﺣﻀﻮر ﻗﺪرتﻫﺎی خارجی، باعث حضور قدرت‌های بزرگ در آﺳﻴﺎی ﻣﺮﻛﺰی شده و موانع ﺟﺪی ﺑﺮای ﺣﻀﻮر ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ اﻳﺮان در این منطقه ﺑﻪوﺟﻮد آورده اﺳﺖ.
اهداف: این مقاله در پی پاسخ به این سئوال است که قزاقستان چه نقشی می‌تواند در حضور هر چه بیشتر ایران در آسیای مرکزی داشته باشد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است. داده‌های مورد نیاز آن به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. مقاله با ارائه آمار و ارقام و مستندات دیگر، وزن ژئواکونومیک قزاقستان در آسیای مرکزی و نقشی که می‌تواند در زمینه تسهیل نفوذ و حضور ایران در منطقه داشته باشد را برآورد کرده است.
نتیجه‌گیری: قزاقستان نقش کلیدی در مناسبات ژئواکونومیکی جمهوری اسلامی ایران با آسیای مرکزی دارد و می‌تواند ظرفیت و پتانسیل ورود ایران به کشورهای آسیای مرکزی را ایجاد کند.
(
, 
, 
)
