چکیده:
شهرها به عنوان تسهیل کننده بوجود آمدن شرایط آسیبپذیری هستند. آسیبپذیری گروههای مختلف مردم ساکن در نواحی خطر خیز شهر، بسته به وضعیت اجتماعی و اقتصادی آنها در نقاط مختلف، متفاوت است. آسیبپذیری اجتماعی محصول نابرابری های اجتماعی است. از اینرو آسیبپذیری اجتماعی میتواند توضیح دهد که چرا بعضی از جوامع از مخاطرات محیطی رنج میبرند در حالیکه دیگران به این وضعیت دچار نیستند. هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان آسیبپذیری اجتماعی شهرهای بالای 10 هزار نفر در استان خوزستان میباشد. بدین منظور از روش ویکور استفاده گردید و نتایج بدست آمده در قالب نقشه تحلیل فضایی به نمایش درآمد. نتایج نشان داد که شهرهای قلعه تل (Q=0.4437)، مسجد سلیمان (Q=0.4455)، بندر ماهشهر (Q=0.4493)، آغاجاری (Q=0.4569)، بندر امام خمینی (Q=0.4766) و شوش (Q=0.5091) دارای بیشترین میزان آسیبپذیری اجتماعی بودند. همچنین از نظر موقعیت فضایی نیز بیشتر شهرهای با آسیبپذیری بسیار بالای استان خوزستان در جنوب آن قرار داشتند و شهرهای مرکز این استان نیز اکثرا از میزان آسیبپذیری کم و متوسطی برخوردار بودند. در قسمت شمالی نیز تنها شهرهای گتوند، دزآب و شوش دارای میزان آسیبپذیری بالا و بسیار بالایی بودند.
خلاصه ماشینی:
توجه اکثر تحقيقات درباره آسـيب پـذيري مربوط به ابعاد فيزيکي آن است و توجه کمي به شرايط اجتماعي کـه افـراد و مکـان هـا را آسـيب پـذير کـرده ، مـي شـود ,Myers et al) (٢٠٠٨:٢٧٢؛ درحالي که آسيب پذيري به عنوان يک علم شامل ارزيابي ترکيبي از عناصر فيزيکي ، اجتماعي ، اقتصـادي و سياسـي اسـت کـه افراد، جوامع و سيستم ها را در معرض خطر قرار مي دهد و ميزان توانايي هاي آن ها را براي بازيابي و بهبود مجدد مشخص کنـد Wood et) (٢٠١٠:٣٧ ,al؛ بنابراين شاخص هاي فيزيکـي و اجتمـاعي از اهميـت يکسـاني در ارزيـابي کلـي آسـيب پـذيري در محـيط شـهري دارنـد (٢٠٠٣:٣ ,weeks &Rashed )؛ به عبارت ديگر براي کاهش آسيب پذيري نسبت به مخاطرات طبيعي و دستيابي به توسعه پايدار، علاوه بر شناخت ماهيت طبيعي و مکاني - فضايي مخاطرات ، بايد تفاوت هاي اجتماعي - فضايي آسـيب پـذيري جوامـع و دلايـل آن را نيـز شـناخت .
33 کرامت اله زياري ، محمدسينا شهسواري سعيد ملکي و همکاران (١٣٩٣)، تحقيقي با عنوان "ارزيابي و رتبه بندي آسيب پذيري اجتماعي شـهر يـزد در برابـر زلزلـه بـا اسـتفاده از مـدل TOPSIS و GIS" باهدف پر کردن خلأهاي موجود در اين زمينه به وسيله کشف وابستگي مکـاني - اجتمـاعي و بررسـي رابطـه عوامـل اجتماعي - اقتصادي و مناطق آسيب پذير در شهر است تا محققان ، برنامه ريزان شهري و مديران بحران از آن بهره گيرند.