چکیده:
بررسی توزیع شخصی درآمد طی سالهای 1380 تا 1393 در دو جامعه شهری و روستایی ایران با استفاده از شاخصهای تایل، کاکوانی و جینی موضوع مقاله حاضر است. شاخص تایل به تمامی گروههای درآمدی وزن یکسانی میدهد و برای ارزیابی تغییرات توزیع درآمد در کل جامعه مزیت دارد، ولی شاخص کاکوانی نسبت به تغییرات توزیع در طبقات پایین درآمدی حساستر است و برای ارزیابی تغییرات توزیع درآمد در گروههای پایین درآمدی برتری دارد. شاخص جینی متداولترین شاخص اندازهگیری توزیع درآمد است که نسبت به توزیع درآمد در طبقات میانی درآمد حساستر است. این شاخصها اصول دالتون (ویژگیهای مطلوب شاخص توزیع درآمد) را نقض نمیکنند و در مقایسه با سایر شاخصهای توزیع درآمد از دقت بالاتری برخوردارند. محاسبه شاخصهای یادشده هم بر حسب مخارج کلی خانوارها (بدون ملاحظه اندازه یا بعد خانوار) و هم بر حسب مخارج فردی (با ملاحظه اندازه خانوارها ) انجام شدهاست تا بررسی و ارزیابی دقیقتری از تغییرات در جامعه شهری و جامعه روستایی کشور صورت پذیرد. مضاف بر آن، با توجه به اهمیت طبقات پایین درآمدی در سیاستهای توزیعی، علاوه بر شاخص کاکوانی، سعی شده است تحلیل تحولات توزیع بواسطه امکان اتخاذ پارامتر مناسب برای شاخص اتکینسون، براساس این شاخص نیز بسط داده شود.
نتایج محاسبه شاخصها نشان میدهد نابرابری درآمد هم در جامعه شهری و هم در جامعه روستایی ایران در دوره مورد بررسی کاهش یافته است. اگرچه نابرابری در هر دو جامعه شهری و روستایی و نیز همه طبقات درآمدی، از سال 1389 کاهش داشته، لیکن بیشترین افت شاخص در سال 1390 یعنی اولین سال پس از اجرای هدفمند سازی یارانه ها اتفاق افتاده است و سال 1392 بهترین وضعیت توزیع طی دوره را نشان میدهد. محاسبات شاخص جینی مبین یک تحول اساسی در روند توزیع در جامعه شهری و روستایی است.
خلاصه ماشینی:
محمودی (١٣٨٣) با استفاده از مخارج تعدیل شده فردی و برآورد شاخص های مختلف نابرابری نتیجه گرفت که توزیع درآمد در ایران چوله به راست بوده و بین مناطق شهری و روستایی فاصله معناداری وجود دارد حسینی (١٣٨٦) با به کار گیری شاخصهای جینی و اتکینسون طی دوره ٨٤- ١٣٧٨ نتیجه میگیرد همواره خانوارهای شهری ایران توزیع بهتر و یکنواخت تری را نسبت به خانوارهای روستایی تجربه کرده اند.
فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٣ / تابستان ١٣٩٧ ٥- محاسبه و تحلیل شاخصهای توزیع درآمد در ایران تمامی شاخصها برای دوره ٩٣-١٣٨٠ به تفکیک جامعه شهری و روستایی و بر حسب مخارج خانوار و مخارج فردی محاسبه شده اندکه نتایج این محاسبات در جدول (١) ارائه شده است .
فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٣ / تابستان ١٣٩٧ (رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار (٧): روند شاخص توزیع درآمد جینی بر اساس مخارج فردی در جوامع شهری و روستایی منبع : یافته های پژوهشگر بر اساس شاخص جینی نیز توزیع شهری و روستایی از سال ١٣٩٠ بهبود قابل ملاحظه ای داشته است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار ١١- روند تغییرات شاخص کاکوانی براساس مخارج فردی در بین جوامع شهری و روستایی منبع : یافته های پژوهشگر فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٤٣ / تابستان ١٣٩٧ همانگونه که گفته شد منظور کردن بعد خانوار در محاسبه شاخص ، نابرابری را بیش از اندازه گیری آن بر اساس مخارج خانوار نشان میدهد.
(1974) , '' A Comparison of Measurement of Inequality of Income Distribution'' , Economic Journal, Vol. 84 22) Corbacho, M.
(
, 
, 
)
