چکیده:
فضای زندگی انسان ها، تحت تاثیر بعد زمان، ویژگی های متفاوتی به خود می گیرد. این ویژگی ها که یا به صورت بازگشت کننده و یا بازگشت ناپذیر هستند، در غالب ریتم های شهری، بر روی چگونگی استفاده از فضا تاثیر می گذارند. ریتم های شهری ردپایی از زمان در فضا هستند و در غالب فرم های پیچیده، به منزله جنبه ای از عناصر ریتمیک طبیعت، مردم، فضا، و روابط پویای بین آن ها تجربه می شوند و در دو دسته کلی ریتم های فضایی و ریتم های زندگی روزمره تقسیم می شوند.
با توجه به اهمیت شناخت نیاز استفاده کنندگان در فرایند طراحی و خلق فضاهای کارآمد، در این پژوهش معرفی ریتم های شهری و روش شناسی استفاده از آن ها، به منظور شناخت مسائل و مشکلات فضاهای شهری، با رویکردی پدیدارشناسانه، در بازه های زمانی مختلف، هدف قرار گرفته است. در انتها، فضاهای شهری محله جلفای اصفهان، واحدهای پایه تحلیل گشته و با استفاده از روش تجزیه وتحلیل ریتم های شهری، بررسی شده اند. بدین ترتیب با هدف انجام پژوهشی کاربردی و به روش توصیفی ـ تحلیلی، با درنظر گرفتن ریتم هفته با کارکرد بازه مورد بررسی در فصل تابستان، اطلاعات مورد نیاز به شیوه مداخله گر از طریق مصاحبه و ثبت تخصیص زمانیافراد، و همچنین شیوه غیرمداخله گر، از طریق تحلیل قرارگاه های رفتاری، با مشاهده ساده و عکس های تهیه شده و نتایج حاصل با استفاده از روش سوات، تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که وجود ریتم های اجتماعی و فرهنگی متنوع در محله جلفا عامل جذب جمعیت از سایر نقاط شهر به آن شده و باعث ایجاد قرارگاه های رفتاری مختلف، برخوردهای اجتماعی از پیش تعیین نشده و تشکیل خاطره جمعی شده است. مجموع ریتم های زندگی روزمره، به همراه ریتم های فضایی، که در قالب روابط مکمل و متضاد یک مجموعه چندریتمی را تشکیل داده اند، بر ادراک و تصویر ذهنی افراد از فضا تاثیر می گذارند و به صورت یکی از عناصر تشکیل دهنده محیط بر هویت آن محل نقش دارند.