چشم‌انداز نفت ایران در دوره بازگشت تحریم‌ها مقاله

دولت ترامپ در طراحی سیاست تحریم نفت ایران عجولانه و بدون محاسبات کارشناسی دقیق عمل کرده است . علاوه بر مقاومت خریداران ، دو عامل مهم دیگری که کار ترامپ را سخت می کنند عبارتند از اقدامات خنثی کننده ایران و محدودیت های مربوط به بازار نفت . هرچند بازار نفت نســبتا آرام به نظر می رســد اما کاهش یا توقف صادرات نفت ایران نمی تواند از طریق ورود ظرفیت مازاد به نحو مطلوب جبران شود. حداقل اینکه حدی از افزایش قیمت گریزناپذیر خواهد بود. اداره اطلاعات انرژی اخیرا چند بار هشــدار داده که رشــد نفت شــیل آمریکا احتمالا در دهه ٢٠٢٠ متوقف خواهد شد. به عبارت دیگر، در آینده ای نه چندان دور ظرفیت تولید نفت شیل تنزل کرده و مجددا نقش تولیدکنندگان سنتی نفت به ویژه در خاورمیانه پراهمیت تر خواهد شد. با فرض اینکه بعضی کشورها خلا ناشی از قطع عرضه نفت ایران را جبران کنند، باید توجه داشت بازار نفت جهان در شرایطی که فاقد پشــتوانه ظرفیت مازاد باشد، آسیب پذیری بیشتری در برابر رویدادهای تهدیدکننده خواهد داشت و با هر اتفاق ناامن کننده ای نظیر جنگ با شوک بزرگ مواجه خواهد شد. هرگونــه ناامنی در تنگه هرمز- حتی در صورتی که مســتقیما نفتکش های در حال تردد را هدف قرار ندهد- می تواند جهش قابل توجهی در بهای نفت جهان ایجاد کند. سیاســت تحمل صفر در مورد صادرات نفت ایران انتظار واشــنگتن در مورد تنبیه ســنگین و فوری ایران را برآورده نخواهد کرد، هرچند ایران لاجرم باید خود را برای درگیری با شرایط ناگوار تحریم آماده کند. مشکل اولیه ترامپ در اجرای تحریم نفت ایران متقاعدکردن خریداران به عمل بر اساس الزامات تحریم است . تغییرات در صادرات نفت ایران تابعی از تدابیر تصمیم گیران این کشور و تغییرات احتمالی در فضای بین المللی خواهد بود. هر چه توان چانه زنی ایران به دلایل امنیتی ، سیاسی و حقوقی بالا رود، شرایط مساعدتری برای خنثی کردن اثر تحریم نفت خواهد داشت .

چشم انداز نفت ایران در دوره بازگشت تحریمها دکتر عبداله قنبرلو اشاره به دنبال خروج دولت آمریکا از برجام، نفت ایران بیش از هر چیز آماج تهدید تحریم قرار گرفته است. با اینکه ایران نتوانست از امتیازات دیگری مثل عادی شدن روابط بانکی بهره کافی ببرد، اما تولید و صدور نفت خود را به سطح پیش از تحریم های سال ۲۰۱۲ بازگرداند. بر خلاف استراتژی تدریجی دولت اوباما که تلاش داشت با کاهش تدریجی صدور نفت ایران ثبات بازار را کنترل کرده و هم ایران را به مذاکره مؤثرتر وادارد، استراتژی ترامپ به صورت تحمیل فوری و گسترده تحریم ها تعریف شده، به نحوی که انتظار دارد تا پایان ضرب الاجل چهارم نوامبر صادرات فضای کلی بازار نفت جهان در حال حاضر روزانه بین ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در جهان تولید شده و تقریبا همین حدود نیز به مصرف می رسد. طبق برآوردی که اداره مذکور در مورد سال ۲۰۱۷ منتشر کرده، ده تولید کننده بزرگ نفت و میعانات انرژی جهان به ترتیب عبارتند از: آمریکا، عربستان سعودی، روسیه، کانادا، چین، ایران، عراق، امارات متحده عربی، برزیل و کویت. در برآورد دیگری که اداره اطلاعات انرژی داده، و عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی ایران از نظر تولید نفت خام پس از آمریکا، عربستان سعودی، و روسیه در رتبه چهارم قرار دارد. البته این ها هم نهایتا در مورد شرکتهای خصوصی تحریم نفتی اخیر علیه ایران دولت آمریکا پس از خروج از برجام اعلام کرده که انتظار دارد خریداران نفت ایران تا پایان ضرب الاجل شش ماهه خرید نفت خود از این کشور را به صفر برسانند.