چکیده:
معماری از جنس «حکمت» است. معماری خالق مکان قدسی در طول هزارهها بوده و معمار سعی بر آن داشته به وسیله آن نوعی تجلی حقیقت را بر روی کرة خاکی بنا نهد. امر قدسی حکایت از تجلی عوالم برتر در ساحتهای نفسانی و مادی هستی است. منبع الهام امر قدسی، عالم حقیقت است که فوق ساحت روانی یا عالم نفس قرار دارد. از آنجا که معماری قدسی از ساحت معنا به وجود میآید؛ هنری معنوی است. چندی است که پژوهش در باب هنر معنوی و در پی آن معماری قدسی از سوی اندیشهورانی چون: نصر، بورکهارت و... دنبال شده که حاکی از اهمیت این امر مقدس در زمینه معماری است. معماری ایرانی-اسلامی دو اصل هنر و رفتار توام با معنویت را در خود جای داده است که بخش دوم به مراتب بالاتر و حائز اهمیت است. روش تحقیق در این نوشتار از سویی در عرصه عظیم روش کیفی با کاربست استدلال منطقی گنجانده میشود و از سمتی دیگر، در چارچوب تشریحی محدود میشود. هدف پژوهش نحیف در دست، در راستای بررسی جایگاه امر قدسی در معماری و مرور اندیشهها در کالبد بناهای شکوهمند گذشته ایرانی-اسلامی؛ همچنین بازخوانی اهمیت اخلاق توام با معنویت در معماری اسلامی، به رشتة تحریر درآمده است. میتوان گفت که درک رابطه میان ذات و ماهیت هر پدیده، اساسیترین لازمه آشنایی یا درک معماری اسلامی میباشد و این درک نیازمند آمادگی روحی خاصی است؛ و اگر کسی بسیار اهل تامل همراه بااخلاق معنوی باشد، از راز عمیق وجود آگاه خواهد شد.