چکیده:
امروزه، اهمیت مسئلة کردی در منطقة خاورمیانه بیش از هر زمانی دیگر است. ظهور حکومت اقلیم کردستان در شمال عراق و منطقه خودمختار شمال سوریه و همچنین مبارزات مسلحانة پ.ک.ک. باعث تقویت ناسیونالیسم کردی در منطقه شده و نقشة سیاسی خاورمیانه را به چالش کشیده است. منافع مشترک ایران وترکیه در مسئلة جداییطلبان کرد باعث شده است تا آنکارا و تهران با تاسیس دولت مستقل کرد در شمال عراق به مخالفت پرداخته و به همکاری اطلاعاتی و عملیاتی علیه گروههای تجزیهطلب کرد یعنی پ.ک.ک. و پژاک اقدام نمایند. تنش بین دوکشور در رابطه با برخی از تحولات منطقهای از جمله تحولات سوریه بر میزان همکاری دو کشور در رابطه با مسئله جدایی طلبی کرد تاثیر منفی داشته است. نوشته حاضر با هدف بررسی تاثیر مسئلة کردی در روابط ایران و ترکیه در دوره حزب عدالت و توسعه به رشته تحریر در آمده است و در پی پاسخگویی به این سئوال اصلی است که «مسئله کردی بهعنوان متغییر مستقل چه تاثیری در روابط جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در دوره حکومت حزب عدالت و توسعه داشته است؟» مقاله حاضر پس از بررسی پیشینة جنبش کردی و تحولات صورت گرفته در شمال عراق به مطالعه مسئله پیدایش پ.ک.ک. و پژاک و مبارزات مسلحانة آنها پرداخته و تاثیرات آن دو بر روابط ایران وترکیه را بررسی نموده است. حمایت نظام بینالملل از جنبش جدایی طلب کرد و تبدیل آن به یک آرزوی دیرینه برای کردها بهعنوان بزرگترین اقلیت بدون دولت، همکاری مستمر ایران و ترکیه را ضروری ساخته است.
خلاصه ماشینی:
منافع مشترک ايران وترکيه در مسئله جدايي ط لبان کرد باعث شده است تا آنکارا و تهران با تأسيس دولت مستقل کرد در شمال عراق به مخالفت پرداخته و به همکاري اط لاعاتي و عملياتي عليه گروه هاي تجزيه ط لب کرد يعني پ .
درسال هاي اخير در کنار تأسيس پژاک تحولات شمال عراق و منافع دو کشور در مهار ناسيوناليسم کردي و جلوگيري از تأسيس يک دولت مستقل کرد در امتداد مرزهاي ايران و ترکيه ، باعث هم گرايي دو کشور گرديده است .
برکي ٨ در سال ٢٠٠٩ در پژوهشي تحت عنوان »ممانعت از جنگ بر سر کردستان « فعاليت هاي اخير جنبش کردي در منط قه خاورميانه و پيشينه تاريخي و شرايط فعلي جنبش کردي را در هر چهار کشور ايران ، ترکيه ، سوريه و عراق مورد بررسي قرار داده است .
تجاوز آمريکا به عراق در سال هاي ١٩٩١ و ٢٠٠٣ و 11 Qandil به دنبال آن ، امکان شکل گيري دولت کرد در شمال عراق چالش امنيتي عمده ديگري بود که مستقيما امنيت ملي کشورهاي منط قه به خصوص ايران ، ترکيه و سوريه را تهديد مي کرد.
تجاوز آمريکا به عراق و ايجاد خلأ قدرت در شمال عراق ، از يک ط رف محل امني براي فعاليت گروه هاي تروريستي و تجزيه ط لب فراهم نمود و از ط رف ديگر، موجب شکل گيري دولت نيمه مستقل کرد در مجاورت مرزهاي ايران و ترکيه شد.