تحلیل عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی رژیم صهیونیستی (با تأکید بر نظریه جیمز روزنا) مقاله

سیاست خارجی هر بازیگری با توجه به نقش عوامل گوناگونی شکل می‌گیرد؛ بنابراین شناخت، تحلیل و مدیریت مناسب رفتارها در عرصه سیاست خارجی نیازمند شناخت این عوامل است. با توجه به دشمنی رژیم صهیونیستی با جمهوری اسلامی ایران، لازم می‌آید تا نقش عوامل مذکور در سیاست خارجی این رژیم مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. هدف مقاله حاضر ارائه تصویری عملیاتی از سیاست خارجی این رژیم است تا در مقام نقد و مقابله با سیاست‌های آن به کار گرفته شود. با این توصیف مقاله حاضر دارای اهمیت کاربردی بوده و به‌طور مشخص به این سؤال می‌پردازد که عوامل تأثیرگذار بر تصمیم‌سازی سیاست خارجی رژیم صهیونیستی کدم‌اند؟ با توجه پیچیدگی عوامل تأثیرگذار، در این پژوهش با استفاده از مدل روزنا که ساختاری چندوجهی دارد و با کمک روش توصیفی – تحلیلی، این عوامل شناسایی شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سیاست خارجی این رژیم با توجه به تأثیرات چهار عامل اصلی شکل می‌گیرند که عبارت‌اند از: عوامل «ارضی»، «منزلتی»، «انسانی» و «ساختاری» (غیرانسانی).

با این توصیف مقاله حاضـر دارای اهمیـت کـاربردی بـوده و بـه طـور مشخص به این سؤال میپردازد که عوامـل تأثیرگـذار بـر تصـمیم سـازی سیاسـت خارجی رژیم صهیونیستی کدم اند؟ با توجـه پیچیـدگی عوامـل تأثیرگـذار، در ایـن پژوهش با استفاده از مدل روزنا که سـاختاری چنـدوجهی دارد و بـا کمـک روش توصیفی – تحلیلی ، این عوامل شناسایی شده اند. از این منظر میتوان نظریه های سیاست خارجی را در درون سه رهیافت روش شناسـانه کلان ، خرد و مـختلط (میان برد) تقسـیم کـرد؛ در رهیافـت کـلان کشـورها بــه عنـوان کـنشگر اصلی نظام بین الملل همچـون تــوپ هـای بــیلیارد محسـوب مـیشـوند کــه مـاهیت درونـی آن ها یکسان محسوب شود و لذا بر چـگونگی چرخش آن ها بـر روی میز بیلیارد بین الملل تأثیر ندارد (سیف زاده ، ١٣٨٤: ١٣٠)؛ در مقابـل رهیافـت خـرد بـه ساختار داخلی کشورها تأکید می کنند و به دنبال بررسی «دولت » است ؛ اما نویسـندگانی همچون روزنا در پی استفاده از هر دو سطح تحلیل خرد و کلان بـرای تجزیـه وتحلیـل سیاست خارجی هستند؛ روزنا با نوشتن مـقاله ای بانام «پیش نظریـه سیاسـت خـارجی» هر دو سطح خرد و کلان را مورد بررسی قرارداد (٩٧-٩٦ :١٩٧١,Rosenau(. سیاست خارجی اسـرائیل را میتوان به سه دوره تقسیم کرد؛ مرحله اول از زمان تأسیس تا اواخر دهه ٦٠ مـیلادی است که این رژیم به دنبال افزایش تعداد کشورهایی است که مشروعیت دولـت جدیـد اسرائیل را پذیرفته اند؛ علاوه بر این ، در این دوره تلاش شـد تـا بـا محاصـره نظـامی و سیاسی کشورهای عربی اطرافش ، ورود یهودیان بـه سـرزمین هـای اشـتغالی را افـزایش دهد.