چکیده:
انتخاب حسابداری به معنی انتخاب روش حسابداری از میان روشهای پذیرفته شده حسابداری است. بر اساس مطالعاتی که در کشورهای غربی صورت گرفته، انتخاب روش حسابداری در ستاده نظام حسابداری اثر می گذارد. به عبارت دیگر، ارقام حسابداری با تغییر روشهای حسابداری تغییر می کنند و در ارقام حسابداری جریان نقدینگی، قیمت سهام، مالیات، قوانین و هزینه های سیاسی شرکتها، ارقام بدهی و قراردادهای پاداش مدیریت نیز تاثیر می نهند.
ارقام حسابداری در گزارشهای مالی برای اهداف مختلف به کار می روند. بنابراین، یک روش حسابداری بهینه برای تمام اهداف وجود ندارد. وظیفه محققان نظریه اثباتی عبارت است از طرح و اندازه گیری هزینه ها و منافع روشهای مختلف حسابداری. بدین صورت که محققان با تحقیقات تجربی رابطه بین انتخاب روشهای حسابداری با هزینه ها و منافع انتخاب آن روشها را پیدا می کنند.
بیشتر آثار تحقیقی مربوط به انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا در ایالت متحده و کشورهای غربی دیگر است. نتایج این تحقیقات نشان می دهد که عواملی چون هزینه های سیاسی، اهرم، سرمایه بری، نوع صنعت و ... در انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا موثرند.
در تحقیق حاضر وجود یا نبود رابطه میان انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا با عوامل بالا در شرکتهای ایرانی که ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت دارند بررسی شده است. به عبارت دیگر، در این تحقیق رابطه میان انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا (فایفو، میانگین موزون و میانگین متحرک) مورد استفاده در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با متغیرهای اندازه شرکت، نسبت بدهی به سرمایه، سرمایه در گردش و نوع صنعت بررسی شده است. برای آزمون فرضیه ها از آزمون استقلال توزیع کای مربع در بین 64 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که هیچ رابطه ای در این شرکتها بین انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا و متغیرهای نامبرده وجود ندارد. این نشان دهنده ناآگاهی یا دانش ناکافی مدیران ایرانی درباره منافع و هزینه های انتخاب روشهای حسابداری موجودی کالا و تاثیر آن در گزارشهای مالی است.