چکیده:
پولشویی عملی غیرقانونی است که درآمدهای ناشی از فعالیتهای خلاف قانون طی فرآیندی مشروعیت قانونی پیدا میکند. پولشوئی مبتنی بر تجارت(TBML) به عنوان یکی از جدیدترین و پیچیدهترین انواع پولشوئی دارای آثار زیانباری در همه عرصههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه است. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر پولشویی مبتنی بر تجارت (TBML) در ایران با استفاده از الگوی جاذبه فرویدا است. برای این منظور با استفاده از یک الگوی دادههای ترکیبی با اثرات تصادفی و دادههای دوره 1999 تا 2012 به بررسی عوامل موثر بر پولشویی مبتنی بر تجارت ایران و برخی از شرکای تجاری آن پرداخته شده است. نتایج بیانگر آن است که بخش قابل توجهی از جریان پول¬شوئی مبتنی بر تجارت بین ایران و شرکای تجاری منتخب توسط عوامل بکار رفته در الگوی جاذبه فرویدا قابل توضیح است. براین اساس متغیرهای تولید ناخالص داخلی، حجم تجارت، متغیرهای جغرافیایی، فرهنگی و جمعیت و متغیرهای جذابیت دارای تاثیر معناداری بر حجم پولشوئی مبتنی بر تجارت ایران می¬باشند. بدین معنی با افزایش جریان تجارت، فرصتهای پولشوئی از کانال تجارت که در آن پنهان است، نیز افزایش پیدا میکند. نتایج بدست آمده میتواند از نقطه نظر طراحی سیاستهای مبارزه با پولشویی بویژه از کانال تجارت مورد توجه برنامهریزان اقتصادی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
برای این منظور با استفاده از یک الگوی داده های ترکیبی با اثرات تصادفی و داده های دوره ١٩٩٩ تا ٢٠١٢ بـه بررسـی عوامـل مؤثر بر پول شویی مبتنی بر تجارت ایران و برخی از شرکای تجاری آن پرداخته شده اسـت .
در مطالعـۀ حاضـر بـا استفاده از الگوی داده های ترکیبی به بررسی عوامل مختلف بر پول شوئی مبتنی بـر تجـارت بین ایران و شرکای مورد مطالعه پرداخته شده است .
Unger and Hertog تجاری منتخب ، با استفاده از الگوی جاذبه والکر١، مقادیر متغیر پول شوئی مبتنی بـر تجـارت در نمونه مورد مطالعه را محاسبه و با تخمین الگوی جاذبه فرویدا به بررسی عوامل موثر بـر پول شوئی مبتنی بر تجارت ایران طی دوره ١٩٩٩تا ٢٠١٢ پرداخته است .
در این الگو دو متغیر برخورد دولت و عضویت در گروه سوئیفت به عنوان متغیرهای ضد پول شوئی بکار رفته و میزان پول شوئی از کانال تجارت که بین دو کشور به TBMLij شناخته میشود، برای اولین بار توسط والکر (١٩٩٥) پیشنهاد داده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) در رابطه فوق پول شوئی مبتنی بر تجارت (TBML) تابعی از تولید ناخالص داخلی سرانه (GDP)، خدمات رازداری بانکی (BS)، سیاست ضدپول شوئی دولت (GA)، عضویت در گروه سوئیفت (SWI)، سپرده گذاری مالی (FD)، درگیری (CF)، فساد (CR)، عضویت در گروه اگمونت (EGM)، فاصله (D) و عواملی مانند زبان مشترک (CL)، سابقه استعمار، مرز مشترک (BR)، تجارت (Trade) است .
. (in Persian) §Asia/Pacific APG Typology Report (2012) on Trade Based Money Laundering, pp.
Globalization, Economic Integrity and Commercial Potential: A Study of the Gravity Model in Iran's Business Analysis, Quarterly Journal OF New Economy Commerce, 5, 118- 143.