چکیده:
خرد مفهومی چندوجهی است که موضوع های گوناگونی چون: دانش، هیجان، خودتنظیمی، انگیزش، کارکرد اجتماعی، اخلاق و همچنین ارتباط پیچیده بین این جنبه ها را در بردارد. مفهوم خرد بر شیوه تفکر، احساس و رفتار افراد در بافت زندگی تأثیر می-گذارد؛ بنابراین خرد باید در عمل فرد دیده شود تا آثار مثبت برای خود فرد و دیگران به بار آورد؛ زیرا کسی که فقط ایدههای خردمندانه دارد اما در رفتارهایش چیزی از آن دیده نمیشود خردمند نیست. ازاینرو، پژوهش حاضر باهدف بررسی مؤلفه های کمخردی ازنظر فردوسی بر اساس شخصیت کیکاووس صورت گرفته است. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی انجامشده است. جامعه آماری پژوهش شامل شاهنامه ی فردوسی بود که از طریق نمونهگیری هدفمند، شخصیت کیکاووس بهعنوان فرد کمخرد انتخاب شد. متن شاهنامه با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سه فرایند پیاده سازی، کدگذاری باز، کدگذاری انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که ویژگی های کم خردی را می توان شامل (ضعف دینداری و ضعف اخلاق)، (ضعف تفکر/ آگاهی)، (ضعف ادراک حقایق و ذهنیت گرایی/ فرافکنی)، (ضعف همدلی/ عاطفی و ضعف حمایت/ خدمت کردن) و (ضعف ارتباط و ضعف کسب تجارب و ضعف ارزشهای فرهنگی) دانست.
خلاصه ماشینی:
بر اساس دیدگاههای مختلف نظریهپردازان حوزۀ خرد، میتوان بیانکرد که در زمینۀ خردمندی رشد و کمال انسانی مطرح است؛ زیرا خردمندی نتیجه نگاه متعادل انسان به زندگی، مرگ و کارکردهای آدمی در میان آن دو است که با سرکشی و تباهی و میل به بیداد همسویی ندارد و گونهای آهستگی و مدارا و آرامش و شادمانی در دل رنجهای عمیق و زخمهای التیامنیافتنی برای انسان بهارمغانمیآورد؛ اما باوجود اینکه مفهوم خرد، خردمندی و خردمند واژههای شناختهشده در میان مردم فرهنگهای مختلف هستند و هر یک از افراد فرهنگهای مختلف بر اساس جهانبینی خود به توصیف خرد میپردازند، ما همچنان مشاهدهمیکنیم که بسیاری از افراد جوامع در مسائل سیاسی، اجتماعی، روانشناختی و بهطورکلی در محیط زندگی مسیرهای نادرست را طی کرده و زمینه آسیبپذیری را برای خود و دیگران فراهم میکنند و رفتارهایی بهدور از هنجارها و ارزشهای فرهنگی و انسانی بروزمیدهند که بر این اساس میتوان مفهوم کمخردی و حرکت بهسوی بیخردی را مطرح کرد.