چکیده:
اهداف: هدف کلی این تحقیق، بررسی و شناسایی میزان توزیع مؤلّفههای تربیت شهروندی در کتب تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی سال تحصیلی 96-97 است. روش: برای نیل به این هدف، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج: نتایج تحقیق نشان داده است که در کُتب تعلیمات اجتماعی پایههای سوّم، چهارم، پنجم و ششم دبستانی جمعاً 78 مورد به مؤلّفههای تربیت شهروندی اشاره شده است که از این تعداد، 25 مورد(05/32 %) به تربیت اجتماعی، 20 مورد (64/25 %) به تربیت سیاسی، 7 مورد(97/8 %) به تربیت فرهنگی و 26 مورد به تربیت مدنی(3/33 %) پرداخته شده است. علاوه بر این، در سطح پایه تحصیلی، بیشترین توجه به ابعاد تربیت شهروندی در پایه پنجم با20 مورد(26 %) و کمترین توجه در پایة چهارم دوره ابتدایی با 14 مورد (18 %) مشاهده گردیده است.تفسیر: با تأمّل در باب این یافتهها میتوان گفت که مؤلّفههای بسیاری در همه ابعاد تربیت شهروندی مورد کمتوجهی برنامهریزی درسی قرارگرفته شده است. از این رو، با توجّه به فاصله آشکار و عدم همخوانی برنامه درسی پیشنهادی با برنامه درسی موجود، ضرورت بازنگری و بازاندیشی تمامی ابعاد تربیت شهروندی در برنامه درسی پیشنهاد میشود. در میان ابعاد تربیت شهروندی، تربیت فرهنگی جزء ابعادی است که در کُتب درسی تعلیمات اجتماعی پایههای سوّم، چهارم، پنجم و ششم دوره ابتدایی کمترین توجّه به آن شده است. بنابراین، بیش از همه، برنامهریزان درسی در محتوای کتب درسی باید بُعد فرهنگی تربیت شهروندی را در محور سیاست-گذاری خود قرار دهند.
خلاصه ماشینی:
جدول ٢) فراواني و درصد توزيع تربيت فرهنگي و مؤلفه هاي آن در کتب تعليمات دوره ابتدايي به تصویر صفحه مراجعه شود نتايج جدول شماره ٢ نشان ميدهد که در کل متن نوشتاري کتاب تعليمات اجتماعي دوره ابتدايي، تنها در ٧ مورد به تربيت فرهنگي شهروندي اشاره شده که از اين تعداد بيشترين فراواني با ٤ مورد (٥٧/١٤%) مربوط به آموزش حقوق مربوط به اشاعه سبک زندگي و آداب و رسوم و کمترين فراواني با ١ مورد (١٤/٢٨%) مربوط به سه مؤلفه آموزش حقوق مربوط به خدمات شهري برابر، آموزش حقوق مربوط به فرهنگ هاي گوناگون يک کشور و توجه به آداب و سنن آنها و آموزش حقوق مربوط به اقليت هاي نژادي، زباني و مذهبي است .
جدول ٣) فراواني و درصد توزيع تربيت فرهنگي و مؤلفه هاي آن در کتب تعليمات اجتماعي به به تصویر صفحه مراجعه شود نتايج جدول٣، نشان ميدهد، از ٧ موردي که به تربيت فرهنگي شهروندي در منابع مختلف پرداخته شده بيشترين فراواني با ٣ مورد مربوط به پايه هاي چهارم و ششم دوره ابتدايي(به عبارتي ٤٣ %) و کمترين فراواني با ١ مورد مربوط به سال سوم دوره ابتدايي(به عبارتي با ١٤ %) بوده است .
جدول٥) فراواني و درصد توزيع تربيت سياسي و مؤلفه هاي آن در کتب تعليمات اجتماعي به به تصویر صفحه مراجعه شود نتايج جدول ٥ نشان ميدهد، از ٢٠ موردي که به تربيت سياسي شهروندي در منابع مختلف پرداخته شده، بيشترين فراواني با ١٥ مورد مربوط به پايه پنجم دوره ابتدايي(به عبارتي ٧٥ %) و کمترين فراواني با ٢ مورد مربوط به سال چهارم دوره ابتدايي(به عبارتي با ١٠ %) بوده است .