چکیده:
با توجه به اهمیت مدیریت منابع آبهای زیرزمینی، مطالعه حاضر درصدد است با برآورد میزان تقاضا برای آب کشاورزی در شرایط الگوها و سیاست-های مختلف در محدوده دشت بهار استان همدان، میزان تاثیرگذاری این الگوها بر میزان برداشت و در نتیجه پایداری برداشت آب از سفرههای زیرزمینی را مورد بررسی و مقایسه قرار دهد. برای این منظور از تابع تقاضای مشتقشده از تابع هزینه محصولات کشاورزی استفاده شد. دادههای لازم به صورت پیمایشی و با استفاده مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در قالب روش نمونهگیری چند مرحلهای طبقهبندی شده جمعآوری شدند. نتایج نشان داد هماکنون که شرایط دخالت دولت و کنترل قانونی برقرار است میزان برداشت به ازای هر هکتار برابر با 15855 مترمکعب است که میتوان آن را برداشت بیرویه در نظر گرفت. نتایج میزان برداشت در شرایط الگوی مشارکت کامل بهرهبرداران در کنترل برداشت از آبهای زیرزمینی یا حالت اعطای حق مدیریت به گروههای آب بران، معادل 746/9182 مترمکعب به ازای هر هکتار محاسبه شد که در میان الگوهای مورد بررسی بهترین گزینه در کاهش مصرف و حفظ پایداری آبهای زیرزمینی به شمار میآید.
خلاصه ماشینی:
برآورد و مقایسه سطح برداشت از سفرههای آب زیرزمینی در الگوهای گوناگون بهرهبرداری و تأثیر آن بر پایداری (مطالعه موردی: دشت بهار استان همدان) احمد سلطانی ذوقی ١* و محمود حاجی رحیمی 2 تاریخ دریافت :٩٦/٣/١٥ تاریخ پذیرش:٩٦/٨/١٢ چکیده با توجه به اهمیت مدیریت منابع آبهای زیرزمینی، این مطالعه در پی آن است تا با برآورد مقدار تقاضا برای آب کشاورزی در شرایط الگوها و سیاست های گوناگون در محدوده دشت بهار استان همدان، مقدار تأثیرگذاری این الگوها بر مقدار برداشت و درنتیجه پایداری برداشت آب از سفرههای زیرزمینی را مورد بررسی و مقایسه قرار دهد.
هم چنین ، کاربرد مدل کنترل بهینه برای برداشت آبهای زیرزمینی از دشت عجب شیر (استان آذربایجان شرقی)، نشان داده است که حدود ٣٦ سال طول میکشد تا ارتفاع آب در سفره زیرزمینی بالاآمده و در سطح ایستابی بهینه خود قرار گیرد و در این مدت مقدار برداشت آب از سفره باید با ترکیبی از مشارکت دولت و کشاورزان کاهش یافته و از یک منبع جایگزین مناسب مانند فاضلاب تصفیه شده برای تأمین اضافه نیاز کشاورزان استفاده شود (حسین زاد و همکاران ١٣٩٠).
تابع تقاضای بدست آمده به صورت رابطه (١٩) است : (به تصویر صفحه رجوع شود ) پس از برآورد تابع تقاضا برای آب کشاورزی، مقدار برداشت آب در شرایط الگوها و سیاست های گوناگون با استفاده از تابع تقاضا بدست آمد که در زیر مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.