عوامل ضعف اعتدال و عقلانیت و تأثیر آن در پیدایش افراط‌گرایی در جهان اسلام مقاله

نویسنده: فتحی کندوله، آیت ؛ مریمی، الهام ؛

مطالعات روابط فرهنگی بین الملل پاییز 1395، سال اول - شماره 3 (‎12 صفحه - از 89 تا 100 )

کلیدواژه ها: تاثیرپذیری افراط‌گرایی جوامع مسلمان نبود اعتدال و عقلانیت

چکیده:

امروزه برخی از کشورهای خاورمیانه، که زیر لوای دین اسلام در حال رشد و توسعه‌اند، به‌علت ضعف اعتدال و عقلانیت در عملکردشان به پدیدة افراطی‌گری در سنت، فرهنگ، و دین دچار شده‌اند. از این میان افراط‌گرایی دینی، بیش‌تر از هر چیز، نتیجة پدیدآمدن گروه‌هایی‌ متصف به خروج از اعتدال و عقلانیت است که باعث شکل‌گیری تنش در سطح منطقه و خلق صورتی غیرواقعی از اسلام و جوامع اسلامی شده است. در این مقاله برآن‌ایم تا با روش توصیفی ـ تحلیلی به این سؤال پاسخ دهیم که چه مؤلفه‌هایی زمینة تضعیف عقلانیت و اعتدال و سرانجام بروز افکار و اعمال افراط‌گرایانه را در جوامع مسلمان فراهم کرده است؟ برای این مهم ضمن تعریف مفهوم اعتدال و عقلانیت ‌و ارزش آن از نگاه <em>قرﺁن</em>، احادیث، و کلام بزرگان به بررسی مؤلفه‌های افراط‌گرایی می‌پردازیم. به‌نظر می‌رسد که برداشت سطحی از متون دینی، فقر و بی‌کاری، نابرابری‌های اجتماعی، رشد در محیط نامناسب، آلوده‌شدن فضای مجازی و ماهواره‌ای به تبلیغات نادرست، هم‌نشینی سوء هم‌سالان و تأثیرپذیری‌شان از یک‌دیگر، و تمرکز مذاهب بر اختلافات و دوری از اشتراکات از اصلی‌ترین عوامل خروج از عقلانیت و اعتدال در جوامع اسلامی است که به عملکردهای افراطی منجر می‌شود.

خلاصه ماشینی:

از این میان افراط گرایی دینی ، بیش تر از هر چیز، نتیجة پدیدآمدن گروه هایی متصف به خروج از اعتدال و عقلانیت اسـت کـه باعث شکل گیری تنش در سـطح منطقـه و خلـق صـورتی غیرواقعـی از اسـلام و جوامع اسلامی شده است . به نظر می رسد که برداشت سطحی از متون دینی ، فقر و بی کاری ، نابرابری های اجتماعی ، رشد در محیط نامناسب ، آلوده شدن فضـای مجـازی و مـاهواره ای بـه تبلیغـات نادرسـت ، هم نشینی سوء هم سالان و تأثیرپـذیری شـان از یـک دیگـر، و تمرکـز مـذاهب بـر اختلافات و دوری از اشتراکات از اصلی ترین عوامل خروج از عقلانیت و اعتـدال در جوامع اسلامی است که به عملکردهای افراطی منجر می شود. سؤال این جاست که با فهم و تعریف این مفاهیم در دهه های اخیر چه عواملی زمینة خروج از اعتدال و تضعیف عقلانیت را فراهم کرده است ؟ اعتقادات ، تأویلات ، و راه های ارتبـاطی نوین چگونه در شکل گیری پدیدة افراط گرایی در جوامع مسلمان اثرگذار بوده اسـت ؟ آیـا بحران های اجتماعی و اقتصادی هم در تضعیف عقل گرایی نقش دارند؟ نگاه سطحی به قرآن و روایات ؛ وضع احکامی خارج از چهارچوب عقلانیت و اعتدال ؛ رواج جهل و نادانی و بحران فقر که به کفر و سستی عقل منجر می شود؛ تبعیض و نابرابری اجتماعی ؛ استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای ترویج عقایـد تنـگ نظرانـه ؛ فراهم شدن محیط نامناسب ؛ ارتباطات تأثیرگذار گروه هم سالان ؛ و دامن زدن بر اختلافات به جای تمرکز بر اشتراکات عواملی اسـت کـه نقـش پررنگـی در خـروج افـراد از اعتـدال و عقلانیت داشته است که در ادامه به هریک از این مؤلفه ها اشاره خواهیم کرد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت