چکیده:
اسرار تجاری از شاخه¬های ارزشمند مالکیت فکری هستند که مانند اموال مادی نیازمند حمایت در برابر هرگونه تعرض و تجاوز اشخاص میباشند. بنابر این حفظ و صیانت از اسرار تجاری, غالب کشورهای پیشرفته و در حال توسعه را به تدوین قواعد حقوقی خاص ناظر به حمایت کیفری از این دارایی بسیار ارزشمند سوق داده است. در این مقاله پس از بیان کلیاتی از مالکیت فکری,اسرار تجاری و مالیت آن, و برخی مفاهیم مرتبط با این موضوع پرداخته شده است و در نهایت ارزیابی حمایت کیفری از اسرار تجاری از منظر فقه امامیه, حقوق ایران و آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است و هدف این مقاله مقایسه حمایت کیفری از دیدگاه فقهای امامیه, حقوق ایران و آمریکا است که نتایج آن حاکی از این است که مخالفت برخی از فقها با اصل حمایت از مالکیت فکری فاقد استدلال قانونی بوده و همچنین بطور صریح هم به حمایت کیفری توجه نداشتهاند و موضع حقوق ایران در مقایسه با حقوق آمریکا نسبت به حمایت همه جانبه از اسرار تجاری ناکارآمد و ضعیف میباشد.
خلاصه ماشینی:
از طرفی دیگر قلمرو و نقش اسرار تجاری و حمایت از آن نیز در عصر معاصر نظر فقها را بخود جلب نموده و علیرغم اینکه در برههای از زمان برخی از فقها مخالف آن بودند اما اغلب فقهای معاصر حمایت از این شاخه از دانش حقوقی جهت توسعه و پیشرفت علم و تکنولوژی اصلی ضروری و اجتناب ناپذیر دانسته و حتی حکومت اسلامی را موظف به رعایت حقوق افراد مرتبط با این شاخه حقوقی میدانند بر این اساس حقوق مالکان آثار فکری در ایران از مبنای شرعی برخورداراست و باید مطابق قوانین و مقررات محترم شمرده شود .
بنابر این قوانین موضوعه ایران در رابطه با جرم انگاری و حمایت از اسرار تجاری بخصوص در فضای مادی و واقعی فاقد بازدارندگی می باشد و بازدارندگی تنها در صورتی به پیشگیری از جرم اشاره دارد که اشخاص را به عواقب ناخوشایند ارتکاب جرم تهدید نماید و سیاست اصلی بازدارندگی, تهدید به مجازات یا اجرای آن برای کاهش انگیزه ارتکاب جرم است, یعنی استفاده از ضمانت اجرای کیفری به عنوان بازدارنده ای که از یک طرف مانع تکرار جرم از سوی مجرم شده و از سویی دیگر انگیزه دیگران را برای ارتکاب آن جرم کاهش دهد( الهام و احمدی, 1396: ص 139) از طرفی دیگر به منظور پیشگیری و بازدارندگی صرفا تدابیر ماهوی کافی نیست بلکه باید ساختار و شیوه رسیدگی مناسب برای عملیاتی کردن و تضمین مقررات ماهوی برنامه ریزی شود که فقدان تشکیلات منسجم و قواعد حمایتی شکلی, اجرای تدابیر ماهوی را با چالش و چه بسا با شکست مواجه می سازد (نیازپور,1393: ص 101).