چکیده:
امروزه در دنياي مدرن، بخشي مهمي از برنامه ها و آموزش هاي كودكان و نوجوانان در زمان هاي آزاد و اوقات فراغت آن هاست؛ چگونگي گذران اين اوقات آزاد و فراغتي نوجوانان مي تواند در رشد آنها اثربخش باشد و بازدهي آن، قطعاً به آينده ي كودك و جامعه برخواهد گشت. نوشتار حاضر با هدف بررسي ميزان، نوع و نحوه ي گذران اوقات فراغتِ كودكان و نوجوانان ساكن محلات حاشيه نشين و عادي تدوين شده است. اين پژوهش به صورت مقطعي و پيمايشي اجرا شد. جامعه ي آماري اين تحقيق كليه كودكان و نوجوانان بين 7 تا 18 سال ساكن شهر خرم آباد مي باشد. تعداد كودكان و نوجوانان مورد بررسي در زمان جمع آوري داده ها 200 نفر هستند كه به طور تصادفي از بين كودكان و نوجوانان ساكن در مناطق حاشيه نشين و عادي خرم آباد با حجم طبقات برابر انتخاب شدند. اطلاعات مورد نياز با استفاده از ابزار پرسشنامه ي جمع آوري گرديد. پرسشنامه ي تحقيق پس از تدوين، با استفاده از فرضيه ها و متغيرهاي پژوهش و آزمون مقدماتي پرسشنامه و با استفاده از آزمون آلفاي كرونباخ اعتبار ابزار مورد بررسي قرار گرفت و با استفاده از نرم افزار spss و فعاليت هاي آماري مربوط، داده هاي تحقيق مورد توصيف، تجزيه و تحليل قرار گرفت. بر اساس نتايج به دست آمده از اين مطالعه )539 /0 (r، هرچه پايگاه اجتماعي- اقتصادي خانواده ها بالاتر و بهتر باشد، به همان ميزان فعاليتهاي فراغتي كودكان و نوجوانان افزايش پيدا مي كند و گذران اوقات فراغت آنها پربارتر مي گردد و همچنين بين ميزان، نحوه و نوع فعاليت فراغتي كودكان دو منطقه تفاوت معناداري وجود دارد. بنا بر نتايج تحقيق انجام شده كودكان و نوجوانان حاشيه نشين در زمان فراغت به دليل تنگي معيشت و يا فقر فرهنگي خانواده، مجبور به كار كردن هستند و گاهي هم دچار انحرافات اجتماعي و مشكلات جسمي مي شوند. از آسيب هاي ديگر در رابطه با اوقات فراغت، استفاده از رسانه هاي غربي، اينترنت و وسايل ارتباط جمعي ديگر، زنگ خطر بزرگي در بين نوجوانان و كودكان است كه نيازمند مداخلات مناسب است.
خلاصه ماشینی:
از ایـن منظـر نحوه ی گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان تحت تأثیر ساختارهای اجتماعی اسـت و تفاوت هایی که در این زمینه به وجود میآید ناشی از تفـاوت هـای سـاختارهای ماننـد طبقات مختلف اقتصادی، فرهنگی و غیره است که کودک در آن موقعیت قرار دارد.
در چند دهه ی اخیر در بین خانواده های ایرانی، بـه دلیـل توجـه بـه آمـوزش و پـرورش کودکان و نوجوانان ، نحوه ی گذران اوقات فراغت آن ها، در تعطیلات تابسـتان از اهمیـت خاصی برخوردار شده است ؛ زیرا این ایام طولانی است و در صورت هدایت نشدن آنـان و عدم وجود امکانات و تسهیلات کـافی بـرای ایـن امـر، موجبـات صـدمات روحـی و انحرافات اجتماعی آنان فراهم میشود.
همچنـین طبق جدول شماره ی (١) بررسی فعالیت های اوقات فراغت در میان پسران و دختران زیر ١٨ سال ساکن خرم آباد نشان میدهد که حداقل جواب بـه بررسـی فعالیـت هـای اوقـات فراغت ١/٣٢ و حداکثر میزان آن ٢/٨٠ است .
بحث و نتیجه گیری بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه ، بین پایگاه اجتماعی-اقتصـادی خـانواده هـا و نحوه ی گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان رابطه وجـود دارد ؛ بـدین ترتیـب کـه میزان نگرش خانواده نسبت به اوقات فراغت فرزندان ، تعـداد اعضـای خـانوار، درآمـد و تحصیلات و نوع منطقه ی محل سکونت ، در نحوه ی فعالیت های گذران فراغتی آنان تأثیر بسزایی دارد؛ هرچه نگرش خانواده نسبت به اوقات فراغت مثبت تـر و اعضـای خـانواده کم جمعیت تر باشد و میزان درآمد و تحصیلات خانواده و استفاده از رسـانه هـای جمعـی بیشتر باشد، به همان میزان فعالیت های فراغتی افزایش پیدا میکند.
(
, 
, 
)
