حاج میرزا آقاسی - 12 - معرفی و نقد

"میرزا جعفر خان مشیر الدوله وزیر مختار ایران در اسلامبول باین عمل اعتراض کرد ولی اقدامات او به نتبجه‌ نرسید و دولت عثمانی که متکی به حمایت و پشتیبانی دولت انگلیس بود به اشارهء سیاستمداران‌ لندن نسبت به این قسمت از خاک ایران ادعاهائی داشت. بعد از حرکت میرزا جعفر خان مشیر الدوله بعنوان مرخصی،محمد خان مصلحت‌گذار سفارتخانهء ایران‌ در اسلامبول به دولت عثمانی چنین وانمود کرد که فلانی پس از شکست قوای بابعالی بدون اینکه‌ از طرف دولت متبوع احضار شود به عجله روانهء ایران شده است تا ضعف دولت عثمانی را به دربار شاهنشاهی خاطر نشان سازد و بالنتیجه محمد شاه به تلافی قتل و غارت محمره به سرحدات عثمانی‌ تجاوز نماید. هدایت راجع به مأموریت صارم‌افندی جنین مینویسد:«جناب صارم‌افندی از جانب حضرت‌ سلطان جدید سلطان عبد المجید خان مأمور به سفارت ایران شد و در شهر اصفهان بشرف حضور پادشاه ایران تشرف یافت و بعد از مقالات با جناب حاج میرزا آقاسی و نگذشتن این کار به اسلامبول‌ بازگردید و چنان مقرر شد که بتوسط دخالت وکلای دولتین علیین کرونل‌ویلیمس انگلیسی و کلنل‌دینیزوکیل دولت بهیه روسیه وکلا و سفرای دولتین ایران و آل عثمان در شهر ارزنة الروم‌ مجلس مکالمه و مقاوله منعقد کرده تحقیق دعوی نمایند. افتاد که از بهر آن کرد که ضعف دولت روم را بازنماید و لشکر ایران را از برای کیفر محمره‌ جنبش دهد از این معنی سخت بترسیدند و صارم‌افندی را به سفارت ایران مأمور ساخته بیرون‌ فرستادند و سلطان مجید خان بدو خطی داد که معادل سیصد هزار تومان زیان محمره را بر ذمت نهد و این امر را به مسالمت و مصالحت بپای برد."