اثربخشی برنامه آموزش مدیریت خشم بر احساس خصومت و سلامت روان‌شناختی والدین مقاله

هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی برنامه آموزش مدیریت خشم بر احساس خصومت و میزان سلامت روان والدین بود. بدین منظور کارگاه‌های آموزشی روش‌های کنترل خشم طی هفت جلسه، برای والدین کودکان دبستانی برگزار شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون تک گروهی بوده و گروه نمونه به‌صورت در دسترس شامل 84 نفر از والدین دانش‌آموزان (در قالب پنج کارگاه) در مدارس غیرانتفاعی شهر تهران بود. در این کارگاه‌ها، روش کنترل خشم با استفاده از برنامه مداخله آتش‌بازی با رویکرد شناختی-رفتاری و تاکید بر روابط بین والدین با کودکان، آموزش داده شد. میزان خصومت و سلامت روان شرکت‌کنندگان پیش و پس از اجرای مداخله اندازه‌گیری شد. ابزارهای مورد استفاده شامل سیاهه احساس خصومت ردفورد - ویلیامز (ردفورد، 1998) و سیاهه سلامت روانی ـ 28 (ویت و ویر، 1983) بود. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش کنترل خشم بر کاهش احساس خصومت، درماندگی روان‌شناختی و افزایش بهزیستی روان‌شناختی بود(05/ 0>P). در مجموع می‌توان بیان کرد که از مدیریت خشم می‌توان به‌عنوان مداخله‌ای کاربردی و موثر بخصوص برای کاهش احساس درماندگی و افزایش سلامت روان استفاده کرد.

آموزش کنترل خشم، آموزش والدین، پرخاشگری، درماندگی شناختی، بهزیستی روانی Efficacy of anger management training on hostility and well- being of parents Mohsen Shokoohi-Yekta, Ph. D. A Psychology of Exceptional Children, University of Tehran Abstract The purpose of this research is to analyze the effects of anger management program on hostility and well-being of parents. Anger control methods called Fireworks program, based on cognitive-behavioral approach, was taught with an emphasis on parent-child relationship. Keyword: anger control training, parent education, hostility, cognitive distress, psychological well-being مقدمه خشم، احساسی است که طیفی از آزردگی خفیف تا محدوده‌ای از ابراز پرخاشگری را شامل می‌شود. در سال‌های اخیر پژوهش‌های بسیاری نشان داده‌اند که آموزش مهارت‌های زندگی، موجب افزایش توانمندی در زمینه‌های روانی- اجتماعی در راستای زندگی اثربخش و مفید شده و موجبات برخوردهای مؤثرتر با چالش‌های زندگی و درنتیجه افزایش سلامت روان‌شناختی در افراد و جوامع آن‌ها می‌گردد (صادقی، 1380؛ سعیدی، 1385؛ شیرالی‌نیا، 1386)؛ از اهم این مهارت‌ها می‌توان به مدیریت خشم اشاره کرد (دابویس، ایفل و فلنر12، 1994؛ اسکیبا و مک‌لوی13، 2000). یافته‌های حاصل از آموزش رفتارهای کنترل خشم با رویکرد شناختی رفتاری به کار رفته در پژوهش حاضر، نشان می‌دهند که این مداخله منجر به کاهش میانگین احساس خصومت و افزایش میانگین خرده‌مقیاس بهزیستی روان‌شناختی سیاهه سلامت روان‌شناختی و خرده‌مقیاس درماندگی شده است. در مجموع بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر لازم است بیان شود که از مدیریت خشم می‌توان به‌عنوان مداخله‌ای کاربردی و مؤثر بخصوص برای کاهش احساس درماندگی و به‌تبع آن افزایش سلامت روان‌شناختی استفاده کرد. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 45(5), 591-604.