چکیده:
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تجربه دبیران علوم دوره دبیرستان از ماهیت علم میباشد. این مطالعه به شیوه کیفی و به روش پدیدارشناسی با نمونهگیری هدفمند با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته انجام پذیرفت. حوزه پژوهشی شامل کلیه دبیران علوم ( فیزیک، شیمی، زیستشناسی و زمینشناسی) دوره متوسطه شهر تبریز بود. براساس روش نمونهگیری هدفمند، مصاحبههای نیمه سازمان یافته با 30 دبیر علوم در شهر تبریز در خصوص ماهیت علم صورت گرفت. برای دستیابی به اعتبار و قابلیت اطمینان از بررسی سوالات مصاحبه توسط اساتید صاحبنظر، روش مطالعهی مکرر، مقایسه مستمر دادهها، خلاصهسازی و دستهبندی اطلاعات بدون اینکه دادهها آسیبی ببینند استفاده شد. دادههای به دست آمده با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت (1995) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از تجربیات دبیران در 10 مضمون اصلی « چگونگی تعریف علم »، « مجزا بودن علوم تجربی از سایر موضوعات »، « ماهیت موقتی علم »، « ذهنیت و نظریه محور بودن علم » و« نقش تخیل و خلاقیت در علم »« عملکرد وفرق بین قانون و نظریه علمی »، « نقش مشاهده و استنتاج در علم »، « روش علمی »، « تاثیر زمینه فرهنگی و اجتماعی در فراگرد علمی »،« ویژگی دانشمندان »، و چندین مضمون فرعی خلاصه گردید.
خلاصه ماشینی:
چنین درک علمی توسط معلمان علوم از این لحاظ حائز اهمیت است که شیوه تدریس و نحوه ارائه مطالب علمی را تحت تأثیر قرار میدهد (Palmuist & Finley;1997) و طرز فکر معلم از ماهیت علم، دانسته یا ندانسته در تدریس او و همچنین در القای دیدگاه او به دانشآموزان اثر خواهد گذاشت (Ranjdoost, 2011) افزایش بی میلی دانشآموزان به دروس علوم و علوم فیزیکی به ویژه در سالهای پایانی دوره متوسطه، دلالتهای مهمی نه فقط برای تداوم تلاشهای علمی، بلکه برای سواد علمی نسلهای آینده دارد (Trumper, 2006; Soltani, Sharif &Roknizadeh, 2010) .
یافتههای پژوهش از تحلیل یافتههای به دست آمده در این پژوهش ده مضمون اصلی از تجربه و ادراکات دبیران علوم پیرامون ماهیت علم پدیدار شده است که عبارتند از: چگونگی تعریف علم، مجزا بودن علوم تجربی از سایر موضوعات، ماهیت موقتی علم، ذهنیت و نظریه محور بودن علم، نقش تخیل و خلاقیت در علم، عملکرد وفرق بین قانون و نظریه علمی، نقش مشاهده و استنتاج در علم، روش علمی، تاثیر زمینه فرهنگی و اجتماعی در فراگرد علمی، ویژگی دانشمندان.