چکیده:
مفاهیم موجود در شهرسازی مانند ساختار شهر، فرم شهر، کاربری اراضی شهری، تراکم های شهری،
تاسیسات و زیرساخته ای شهری اعم از شبکه آب، برق و گاز و تلفن، شبکه ارتباطی شهر و. . . نقش مهمی در میزان آسیب پذیری شهر در برابر زلزله دارند. هدف مقاله حاضر بررسی برخی از مفاهیم کلیدی
شهرسازی در جهت کاهش خطرات بلقوه در هنگام وقوع زلزله در شهررها میباشد. ننتایج بررسیها نشان
داد که، آنچه مهم و ضروری به نظر میرسد اتخاذ تدابیر و راهبردهایی است که امکان خسارتهای حاصله
را تا اندازه زیادی کاهش دهد. بستر طبیعی که بیشتر شهرهای ایران بر روی آن مکان یابی شده و در ادوار
تاریخ نیز رشد و توسعه یافته است. همواره به صورت بالقوه شرایط لازم را برای ابتلا و وقوع حوادث
مختلف در خود دارد. بنابر این، جهت آمادگی قبلی در برابر زمین لرزه، دورههای فعالیت و آرامش
گسلهای (دوره های بازگشت) گستره شهرهای کشور دقیقا مشخص شود. با توجه به زلزله خیزی پهنه بیشتر شهرهای کشور، تهیه نقشه های دقیق پهنه بندی خطر لرزه خیزی شهر، همچنین تعیین پهنه های با خطر بالا ضروری است.
خلاصه ماشینی:
وضعيت بد استقرار عناصر كالبدي و كاربريهاي نامناسب زمينهاي شهري، شبكه ارتباط ناكارآمد شهر، بافت شهري فشرده، تراكمهاي شهري بالا، وضعيت بد استقرار تأسيسات زيربنايي شهر و كمبود و توزيع نامناسب فضاي باز شهري و مواردي از اين قبيل نقش اساسي در افزايش ميزان آسيبهاي وارده به شهرها در برابر زلزله دارند، بنابراين آنچه كه پديده زلزله را در شهرها به يك فاجعه تبديل ميكند در بسياري موارد، وضعيت شهرسازي نامناسب است.
در مورد منابع آب نيز با توجه به نقش مهم آنها در زندگي شهري و فعاليتهاي توليدي اقدامهاي پيشگيري و حفاظت در برابر خطر زلزله به شرح زير است: - برنامهريزي: برنامهريزي سيستم ذخيره و آبرساني در شهرها بايد طبق يك طرح قبلي باشد.
ضرورت ارزيابي و بررسي خطرات لرزهاي: اساسيترين عامل براي اجراي برنامهريزي شهري در پيشگيري از خسارات ناشي از زلزله، اين است كه مردم بطور صحيح و كامل خطر بلاياي زلزله را در نواحي مسكوني خود بشناسند، چطور مردم ميتوانند خطر بلايا در هر ناحيه را بشناسند بر چگونه شناسايي اين نوع خطرات، مردم را به اجراي اقدامهاي پيشگيري از بلاياي لرزهاي رهبري ميكند؟ نمودار زير مرحلههاي شناسائي خطرات ناشي از زمين لرزه و تاثير متقابل انسان را نشان ميدهد: (به تصویر صفحه رجوع شود) اقدامات پيشگيرانه به عنوان يكي از پاسخهاي متقابل انساني است كه به واسطه دريافت اطلاعات واقعي انجام ميشود.