چکیده:
مطالعه تصمیمگیری در سیاست خارجی را نخستین گام برای شناخت معناها و پیچیدگیهای کنش در نظام بینالملل میدانند. در این میان بحث در مورد تصمیمات عقلانی و غیر عقلانی مجادلات فکری متعددی را در پی داشته است؛ گروهی بر تعریف تصمیات عقلانی و برخی دیگر بر لیست کردن آن چه غیر عقلانی است، تاکید دارند. فارغ از مجادلات فوق، هدف این پژوهش پرداختن به محدودیتها و موانع موجود بر سر راه تحقق نوع آرمانی الگوی عقلانی تصمیمگیری در سیاست خارجی است. با این وصف، سوال اصلی پژوهش این است که آیا به لحاظ روششناختی در مقام عمل امکان تحقق مفروضات مدل عقلانی در تصمیمگیری سیاست خارجی وجود دارد؟ در پاسخ به سوال فوق با اتکای به روش اسنادی در گردآوری دادهها و همچنین به کارگیری روش تحلیلی، نگارنده معتقد است مدل عقلانی در حوزه روش شناختی با سه دسته از محدودیتها و موانع محیطی، شناختی و همچنین عصبی و عاطفی مواجه است که مانع از تحقق عقلانیت کامل در تصمیمگیریهای سیاست خارجی میشود.
خلاصه ماشینی:
سیری در مدل ها و نظریه های تصمیم گیری نشان میدهـد مـدل عقلانـی بـه الگـو و رهیافـت غالـب در تصمیم گیری سیاست خارجی تبدیل شده و تصـمیم گیـری در کشـورهای مختلـف از ایـن زاویـه تحلیـل و بررسی میشود.
)١٩٩١ ,Kuhn( به ایـن معنـا تبـدیل بـه الگـوی غالـب تفکـر و همچنین ارائه راه حل های لازم برای مسائل مربـوط بـه تصـمیم گیـری سیاسـت خـارجی شـده و بسـیاری از تحلیل های علمی در تصمیم گیری سیاست خارجی از مفروضات بـازیگر عقلانـی منبعـث شـده انـد.
)١٩٩٧ ,Welch &Stein ( همانگونـه که انسان شناسی مدل عقلانی نـوعی قرائـت جهانشـمول از رفتـار انسـان در موقعیـت هـای زمـانی و مکـانی مختلف ارائه مینماید، به طوری که مردم در تمام دنیا از اصول عقلانی واحدی پیروی میکنند و با کمک از این اصول میتوان تمامی جوامع را مورد تحلیل و بررسی قرار داد؛ )٢٣٧ .
)٢٠٠٤ ,Carlson &Dacey ( حـذف و ________________________________________________________________ 1 - Subjective Representations of Reality 2 - Operational Code Analysis 3 - Philosophical Beliefs 4 - Instrumental Beliefs به حداقل رساندن گزینه های نامطلوب و محدود کـردن آن در مرحلـه نخسـت بـر اسـاس سیسـتم شـناختی تصمیم گیرنده و در مرحله دوم انتخاب عقلانی از میان گزینه های موجود بهره گیری این مدل را به صـورت توامان از مدل های شناختی و عقلانی نشان میدهد بحث و نتیجه گیری مدل تصمیم گیری عقلانی که به مدل تصمیم گیری جامع نیـز مشـهور اسـت ، برگرفتـه از نظریـه هـای اقتصادی و در پی انتخاب بهترین روش بـرای دسـتیابی بـه بیشـترین سـود اسـت .
Foreign policy decision- making: rational, psychological, and neurological models see in: http://www.