چکیده:
عوامل متعددی بر بازده بازار بورس اوراق بهادار تاثیرگذار میباشد. در این خصوص می توان به عوامل سیاسی، اجتماعی فرهنگی، تکنولوژیکی و در نهایت عوامل اقتصادی اشاره داشت. در این راستا، عوامل اقتصادی به دو دستة عوامل اقتصادی کلان و خرد تقسیم میشوند. عوامل کلان اقتصادی کلیة شرکتهای بورس را تحت تاثیر قرار داده و برعکس، عوامل خرد اقتصادی بر شرکتهای مختلف )حتی از یک صنعت( تاثیرات متفاوتی میگذارد. ازجمله عوامل کلان اقتصادی موثر بر بازار سهام میتوان به تولید ناخالص ملی، تورم، نقدینگی، قیمت سکة بهار آزادی، نرخ ارز و قیمت واقعی نفت خام اشاره داشت. از طرفی، تغییرات آنها نیز میتواند منجر به ایجاد نوسان در شاخص بورس اوراق بهادار و درنتیجه افزایش ریسک حضور در آن بازار شود. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطة بین متغیرهای کلان اقتصادی با شاخص کلی قیمت بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته است. در این راستا رابطة بلندمدت توسط مدل یوهانسون یوسیلیوس برآورد گردید که نتایج نشان داد بیشترین تاثیر بر شاخص قیمت کل بورس اوراق بهادار از بین متغیرهای تحقیق را به ترتیب شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی، تولید ناخالص داخلی و قیمت سکة بهار آزادی داشته است. همچنین نتایج آزمون علّیّت الگوی تصحیح خطای برداری نشان داد بین تولید ناخالص داخلی و نقدینگی با شاخص قیمت بورس اوراق بهادار رابطة علّی وجود دارد. درحالی که چنین رابطهای از تورم بهسمت شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران رد می شود.
خلاصه ماشینی:
در اين راستا رابطۀ بلندمدت توسط مدل يوهانسون يوسيليوس برآورد گرديد که نتايج نشان داد بيشترين تأثير بر شاخص قيمت کل بورس اوراق بهادار از بين متغيرهاي تحقيق را به ترتيب شاخص قيمت کالاها و خدمات مصرفي، توليد ناخالص داخلي و قيمت سکۀ بهار آزادي داشته است .
همچنين نتايج آزمون عليت الگوي تصحيح خطاي برداري نشان داد بين توليد ناخالص داخلي و نقدينگي با شاخص قيمت بورس اوراق بهادار رابطۀ علي وجود دارد.
از اين رو، هدف تحقيق حاضر شناسايي روابط شاخص قيمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران با متغيرهاي کلان اقتصادي ١ و متغيرهاي ديگر خارجي تأثيرگذار بر بورس است که ميتواند به درک بهتر از رابطۀ بين بخش هاي مالي و حقيقي اقتصاد کمک نمايد.
شايان ذکر است با توجه به فرضيات تحقيق ، روش آزمون فرضيات که روابط علي موجود بين متغيرهاي کلان اقتصادي داخلي همچون توليد ناخالص داخلي، نرخ تورم ، حجم نقدينگي، قيمت سکۀ بهار آزادي و قيمت نفت خام ، شاخص قيمت بورس اوراق بهادار تهران را شامل ميشوند، با توجه به مانايي و نامانايي متغيرها با آزمون مانايي ديکي فولر تعميم يافته و روابط هم جمعي بين آن ها از مدل هاي اقتصاد سنجي خودرگرسيون برداري ١ (VAR) از الگوي تصحيح خطاي برداري ٢ (VECM)، توابع عکس العمل تحريک و تجزيه واريانس منتج از آن ها و نيز براي برآورد روابط بلندمدت مابين متغيرها از روش يوهانسون ـ يوسيليوس استفاده خواهد شد.