چکیده:
جایگیری نامناسب و سازماننیافته برخی از فعالیتهای صنعتی، تولیدی و خدماتی در فضاهای شهری، در سلامت جسمی و روانی شهروندان و همچنین در سیما و منظر شهرها تاثیر نامطلوب میگذارد. هدف این مقاله، مطالعه وضعیت موجود و سنجش نگرش شهروندان درباره اثرات کارگاهها و کاربریهای صنعتی بر مبادی ورودی شهر گرگان (ورودیهای شرقی، غربی و شمالی) است و با الهام از مبانی نظری تحقیق و بومیسازی آن در قالب چهار بعد زیستمحیطی، کالبدی، سیما و منظر شهری و ترافیکی انجام شدهاست. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و جمعآوری دادهها با انجام تحقیقات میدانی، پیمایشی و با استفاده از ابزارهایی چون مشاهده و پرسشنامه انجام شدهاست. نمونه آماری شامل 384 نفر از ساکنان این ورودیهاست که به روش احتمالی طبقهبندیشده انتخاب شدهاند. بهمنظور بررسی نرمالبودن دادهها، از آزمونهاای آماری کولموگوروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک در نرمافزار SPSS استفاده شد و بهدلیل غیرنرمالبودن دادهها، از آزمون ناپارامتریک دوجملهای (باینومینال)[1] استفاده شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که ازنظر شهروندان، کارگاهها و کاربریهای صنعتی مستقر در ورودیهای شرقی و غربی تاثیرات نامطلوبی در وضعیت زیستمحیطی این ورودیها دارند؛ درحالی که در ورودی شمالی، این تاثیر نامطلوب نسبتا کمتر است. در رابطه با اثرات کالبدی، نتایج در دو ورودی شرقی و غربی نشاندهنده تاثیر نسبتا زیاد است؛ ولی در ورودی شمالی، تفاوت میانگین با نقطه انقطاع (3) معنیدار نیست. در رابطه با تاثیر برروی سیما، منظر و ترافیک، در ورودیهای شرقی و غربی تاثیر نسبتا زیاد است؛ درحالی که در ورودی شمالی تاثیر کمی میگذارند. این نسبت تاثیرگذاری منطقی بهنظر میرسد؛ زیرا تعداد کارگاهها و کاربریهای صنعتی در ورودی شمالی نسبتبه ورودیهای دیگر ناچیز است. نتایج بهدستآمده، با نتایج پیشینه تحقیق مقایسه شد. نتایج نشان داد که تصمیمگیران در برنامهریزیهای گذشته، اهمیت و ارزش منابع طبیعی و محیط زیست را نادیده گرفتهاند و بسیاری از صنایع بدونتوجه به ملاحظات زیستمحیطی، طراحی و بهرهبرداری شدهاند. جانماییهای نامطلوب و بدون برنامه صنایع و کارگاهها و بیتوجهی به آییننامههای منطقهبندی و کاربری زمین، ازجمله مشکلات ریشهای شهرهای موردمطالعه بودهاست. نتایج این تحقیق مشکلات مشابه را در ورودیهای شهر گرگان تایید میکند.