خلاصه ماشینی:
"در تحت مساعدت تقیوف روزنامهء ترکی روزانهء حیات دائر شد بمدیریتت هاشموف(اگر اسم را اشتباه نکنم)و بعد احمد اقایف معروف ناسیونالیست افراطی قراباغی،روزنامهء ارشاد یومیه را تأسیس کرد که خیلی مقالات آتشین داشت و بسیار مرغوب گردید؛و بعدها یک ارشاد فارسی هم بماشرت مرحوم سید محمد صادق ادیب الممالک فراهانی که به باکو رفته بود در جزو همان ارشاد ترکی ولی جداگانه نشر شد،یک مجلهء ادبی ترکی هم باسم فیوضات بمدیریت و علی بیگ حسین زاده انتشار یافت که بسیار متمایل به عثمانی‌ها بود،در همان اوقات میرزا محمد خان اویسی که حالا حیات دارد و آنوقت نایب قونسولگری ایران در باکو بود مجله‌ای فارسی به اسم«حقائق»در باکو نشر کرد که ایرانگری را درمقابل ترکها ترویج میکرد و مورد حملات سخت فیوضات واقع گردید.
برادران کلانتری با غمیشه و مخصوصا برادر کوچکتر معزز الدوله در ترقی طلبی مرکزی بودند این شخط قرائتخانه‌ای در نزدیکی«قاری کورپیسی»تأسیس نمود و مهمانخانه‌ای بنا کرد که بسیار مفید بود،چند نفر اشخاص عالم نیز در آن دوره به تبریز آمدند که از وجود آنها استفادهء کلی شد که از آن جمله بود علیخان ناظم العلوم که کتاب فیزیک و ریاضی او معروف است و دیگر دکتر محمد کرمانشاهی معروف به کفری که با امیر نظام گروسی بسمت طبیب، او آمد و مقالات علمی این شخص نه چندان است که باجمال توان ذکر کرد و اگر بعضی آقایان ملاحظه فرموده باشند اخیرا این جانب مقاله‌ای در باب او تحت عنوان«یاد یک عالم»در مجلهء یغما نوشتم و من چند سال شاگردی او را کردم."
(
, 
, 
)
